اثر هيپوگليسمي و هيپوليپيدمي عصاره هيدروالكلي كنگر فرنگي (Cynara scolymus L.) در رت‌هاي ديابتي‌شده با آلوكسان منوهيدرات در مقايسه با گلي‌بنكلاميد

كنگرفرنگي با نام علمي Cynara scolymus L. گياهي از خانواده كاسني (Compositae) است. در اين تحقيق تاثير عصاره هيدروالكلي كنگرفرنگي بر ميزان گلوكز، ليپيدها و ليپوپروتيينهاي سرمي در رت‌هاي ديابتي‌شده با آلوكسان ‌منو‌هيدرات مورد بررسي قرارگرفت. همچنين اثر عصاره بر بافت پانكراس آسيب‌ديده بررسي شد و با داروي شيميايي گلي‌بنكلاميد مقايسه گرديد. به اين منظور از 20 رت نر بالغ به وزن متوسط 250-200 گرم در چهار گروه پنج‌تايي استفاده شد. به رت‌هاي گروه شاهد، هم حجم مواد تزريقي سرم فيزيولوژي تزريق گرديد. رت‌هاي گروه دوم با دريافت آلوكسان منوهيدرات به ميزان mg/kg/bw 120 ديابتي شدند. گروه سوم علاوه بر تيمار مشابه گروه دوم، گلي‌بنكلاميد با دوز mg/kgbw 5/0 دريافت نمودند. گروه چهارم بعد از ديابتي شدن، عصاره هيدروالكلي كنگرفرنگي با دوز mg/kgbw 300 دريافت نمودند. تجويز مواد در همه گروهها به صورت تزريق داخل صفاقي انجام گرفت. نتايج آناليز آماري نشان داد كه عصاره كنگرفرنگي ميزان گلوكز، كلسترول، تري‌گليسريد، VLDL و LDL را نسبت به گروه ديابتي به‌طور معني‌داري كاهش مي‌دهد و در مورد HDL نيز افزايش معني‌داري را سبب مي‌شود (05/0 p < ). همچنين كنگرفرنگي ميزان گلوكز را در حد گروه گلي‌بنكلاميد كاهش داده است، اما در مقايسه با گروه شاهد تفاوت معني‌داري دارد. اثر اين گياه بر ساير فاكتورهاي مورد بررسي در حد گروه گلي‌بنكلاميد و گروه شاهد مي‌باشد (05/0p > ). نتايج مطالعات بافت‌شناسي، مويد اين بخش است. براساس نتايج بافت‌شناسي، عصاره‌ تاثير معني‌داري در افزايش اندازه جزاير پانكراسي، تعداد سلولهاي جزاير و ميزان تكثير سلولي نسبت به گروه ديابتي داشته است. اين تحقيق نشان داد كه عصاره هيدروالكلي كنگرفرنگي، تاثير قابل توجهي در كاهش قند خون، ليپيدها و ليپوپروتيين‌هاي سرمي در موشهاي صحرايي ديابتي شده دارد. همچنين عصاره‌ در بازسازي بافت پانكراس آسيب ديده موثر بوده است.

Artichoke with the scientific name of Cynara scolymus is a plant from Compositeae family. In this research, the effect of hydroalcoholic extract of artichoke on the changes of serum glucose, lipids and lipoproteins in alloxan monohydrate-induced diabetic rats was investigated. Also, the effect of extract on damaged pancreatic tissue was investigated and was compared with glybenclamide as a chemical drug. Twenty adult male rats, weighing 200-250 gr, were used in four groups of five each (control, diabetic, diabetic+glibenclamide, diabetic + artichoke extract). The first group (control), received serum physiology equal to injecting material volume. Second group (diabetic), received 120 mg/kgbw alloxan monohydrate. Third group (diabetic + glibenclamide) received 0/5 mg/kg bw glibenclamide in addition to the similar treatment with second group. Fourth group (diabetic + Cynara scolymus) at first, became diabetic by alloxan monohydrate injection, then they received 300 mg/kgbw hydroalcoholic plant extract. Prescribing materials in all groups was done as interaperitoneal injection (IP). The results from statistical analysis show that Cynara scolymus extract reduce significantly the rate of glucose, cholesterol, triglyceride, VLDL and LDL than diabetic group (P / 0 05). Also, artichoke which decreased rate of glucose was similar to glybenclamide group, but comparing to control group, it has significant difference. The effect of this plant on other investigating factors was similar to glybenclamid and control groups (P /0 05). The results of Histologic studies confirmed this part of research. On the base of histologic results, extract have a significant effect on increasing the size of pancreatic islets, number of islet cells and cell proliferation than diabetic group. This research suggested that hydroalcoholic extract of Cynara scolymus has a significant effect on decreasing the blood sugar, serum lipids and lipoproteins than diabetic rats. Also the effect of extract in repairing damaged pancreatic tissue was confirmed.