اثر تنظيم‌كننده‌هاي رشد بر ويژگيهاي بيوفيزيكوشيميايي دانه و عملكرد كدوي دارويي (Cucurbita pepo L.)

The effect of growth regulators on grain biophysicochemical characteristics and yield in medicinal pumpkin (Cucurbita pepo L.)

به‌منظور تعيين اثر پيش‌تيمار بذر و محلول‌پاشي تنظيم‌كننده‌هاي رشد بر عملكرد و صفات بيوفيزيكوشيميايي دانه كدوي دارويي (Cucurbita pepo L.)، آزمايشي به صورت فاكتوريل و براساس طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه محقق اردبيلي اجرا شد. تيمارها شامل پيش‌تيمار بذر (شاهد، جيبرلين و اكسين) و محلول‌پاشي تنظيم‌كننده‌هاي رشد (شاهد، اكسين، جيبرلين و مخلوط اكسين با جيبرلين) بود. پيش‌تيمار بذر با اكسين همراه با محلول‌پاشي آن موجب بيش از دوبرابر شدن تعداد دانه در ميوه نسبت به شاهد شد. تعداد دانه‌هاي نارس در همين تيمار به حداقل كاهش يافت و به يك‌پنجم تيمار شاهد رسيد. وزن تر ميوه در بوته نيز در همين تيمار حداكثر بود و نزديك به دوبرابر شاهد افزايش نشان داد. اثر ساده پيش‌تيمارها بر عملكرد دانه و وزن تر ميوه معني‌دار بود و حداكثر عملكرد دانه در پيش‌تيمار اكسين ديده شد. اثر ساده تنظيم‌كننده‌هاي رشد نيز بر روي برخي صفات معني‌دار بود، به‌طوري كه حداكثر تعداد دانه در ميوه، قطر ميوه، وزن تر ميوه، عملكرد دانه و حداقل تعداد و درصد دانه‌هاي نارس در محلول‌پاشي با اكسين مشاهده شد. محلول‌پاشي با جيبرلين درصد روغن را افزايش و درصد پروتيين دانه را كاهش داد، درحالي‌كه محلول‌پاشي با اكسين موجب كاهش درصد روغن و افزايش پروتيين دانه شد. هيچ‌يك از تيمارهاي آزمايش بر طول و عرض دانه اثر معني‌داري نداشت، ولي محلول‌پاشي با جيبرلين موجب افزايش ضخامت دانه شد. به‌طور كلي، به نظر مي‌رسد كه محلول‌پاشي با اكسين مي‌تواند موجب افزايش عملكرد دانه در كدوي دارويي شود، ولي اين امر اثر منفي بر عملكرد ماده موثره محلول در روغن دانه خواهد داشت. همچنين، نتايج اين بررسي حكايت از آن دارد كه محلول‌پاشي با جيبرلين موجب توليد دانه‌هاي درشت‌تر و با درصد روغن بيشتري مي‌شود.

In order to determine the effects of seed priming and foliar application of growth regulators on pumpkin (Cucurbita pepo L.) yield and biophysicochemical traits of its grain, a factorial experiment based on randomized complete block design was carried out at University of Mohaghegh Ardabili Research Station with three replications. Treatments were seed priming (control, GA3 and NAA) and growth regulators spraying (control, NAA, GA3 and NAA + GA3). Seed priming with NAA and spraying of NAA increased grain number per fruit more than two folds. In this treatment, number of immature grains decreased to minimum and reached to one-fifth of control. Fresh fruit yield per plant was higher in the same treatment and increased about two folds. Simple effects of priming on grain yield and fresh fruit yield was significant and maximum grain yield was achieved with NAA priming. Simple effects of growth regulators were significant on some traits, and maximum number of grains per fruit, fruit diameter, fresh fruit weight, grain yield and minimum number and percentage of immature grains have been achieved by NAA spraying. Grain oil and protein content respectively increased and decreased by GA3 foliar application, while NAA spraying had reverse order and decreased oil content and raised protein content. No treatment had significant effect on grain length and width, but GA3 spraying increased grain thickness. Consequently, it seems that foliar spraying of NAA could increase the grain yield in medicinal pumpkin, but it also has negative effect on active ingredients of grains which are soluble in oil. Furthermore, results of this study showed that spraying with GA3 produced greater grains containing more oil.