طراحي الگوي برنامه ريزي عملياتي براي سطح اول شبكه هاي بهداشتي درماني ايران

طراحي الگوي برنامه ريزي عملياتي براي سطح اول شبكه هاي بهداشتي درماني ايران

مقدمه: اين پژوهش به منظور طراحي الگوي برنامه ريزي عملياتي براي سطح اول شبكه هاي بهداشتي درماني ايران در سال 1387 انجام گرفت. مواد و روش ها: در اين مطالعه كاربردي كه به شيوه توصيفي- تطبيقي انجام شده است تعدادي از كشورها و سازمان هاي بين المللي داراي نظام فراگير برنامه ريزي و تعدادي از سازمان هاي منتخب داخلي مورد بررسي قرار گرفتند. داده هاي مورد نياز كشورهاي منتخب، از طريق فرم جمع آوري داده ها و در سازمان هاي داخلي از طريق مصاحبه گردآوري شده و الگوي اوليه بر اساس آن ها ارايه گرديد. الگو از طريق روش دلفي به آزمون گذاشته شده و با نظر خبرگان تغييرات لازم در آن صورت گرفته و الگوي نهايي ارايه گرديد. نتايج: كليه سازمان هاي خارجي و منتخب داخلي داراي سيستم برنامه ريزي بوده ولي هيچ يك از واحدهاي سطح اول مراقبت هاي بهداشتي ايران داراي سيستم برنامه ريزي منسجم نبوده و از الگوي خاصي پيروي نمي كردند. در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكي ايران نيز از سال 1387 الگويي نرم افزاري براي برنامه ريزي عملياتي در سطح ستادي مورد استفاده قرار گرفته ولي در سطوح پايين تر به خصوص مراكز بهداشتي درماني شهري و روستايي الگويي وجود نداشت. در كليه كشورهاي منتخب الگوي برنامه ها شامل عنوان، اهداف يا نتايج مورد انتظار، زمان بندي، فعاليت ها و نظام بودجه بندي و پايش و ارزشيابي بوده ولي در الگوهاي رايج كشور ايران گرچه اجزاي يادشده وجود داشت ولي مبناهاي علمي در تدوين برنامه هاي عملياتي به چشم نمي خورد. مكانيزم طراحي برنامه ريزي پيشنهادي اوليه داراي 8 مرحله بوده كه پس از سه مرحله نظرسنجي خبرگان 7 مرحله مورد تاييد قرار گرفت. نتيجه گيري: بهره گيري از الگوي برنامه ريزي عملياتي پيشنهادي مي تواند به بهبود شاخص هاي عملكردي سطح اول شبكه هاي بهداشتي درماني ايران منجر گردد. واژه هاي كليدي: برنامه ريزي، برنامه ريزي عملياتي، شبكه هاي بهداشتي- درماني.

Introduction: This research was performed in 2008 in order to design an operational planning model for Iranian primary health care systems at level one. Methods: In this applied study, which was done in a descriptive and cross-sectional manner, some countries and international organizations which had comprehensive planning systems and some local organizations were studied. The required data from the selected countries were collected through data collection forms, and for local organizations, the data were collected through interview, and the initial model was presented accordingly. The model was tested via Delphi technique and taking the authorities’ views into account, the required changes were made and the ultimate model was prepared. Results: All the studied overseas and indigenous organizations had programming systems. However none of the level-one Iranian primary health care units had a coherent planning system, and they did not follow any specific models. Since 2008, the model of operational planning has also been utilized by Iranian Ministry of Health, Care and Medical Education at headquarters levels; however, there was no model at lower levels especially in rural and urban health care centers. In all selected countries, the model of programs included title, objectives or expected results, schedule, activities, budget system and evaluation and monitoring indexes. Though these parts existed in the common models in Iran, no scientific basis could be observed in compiling the operational programs. The mechanism of designing the initial suggested operational planning had eight stages, but after three stages of reviewing by authorities, seven stages were ratified. Conclusion: Utilizing the suggested operational planning model can enhance the level-one performance indicators of health care networks in Iran. Keywords: Planning, Operational planning, Health care system.