رابطه ميان جنسيت كارگردان و نوع شخصيت‌پردازي زن در سينما

رابطه ميان جنسيت كارگردان و نوع شخصيت‌پردازي زن در سينما

اين مقاله حاصل پژوهشي است كه به بررسي رابطه ميان «جنسيت كارگردان» و «نوع شخصيت‌پردازي زن نقش اول» در فيلم‌هاي سينمايي پرداخته است. به اين منظور، شش فيلم سينمايي كه در دوره اصلاحات با موضوعات مرتبط با زنان توسط كارگردانان صاحب سبك سينماي ايران (سه كارگردان مرد و سه كارگردان زن) ساخته شده؛ انتخاب و با روش «نشانه‌شناسي» تحليل شده‌اند. اين فيلم‌ها شامل واكنش پنجم، گيلانه، زندان زنان، مهمان مامان، كاغذ بي‌خط و سگ‌كشي هستند كه با توجه به معيارهاي استخراج شده از نظريات توانمندسازي زنان – منابع، عامليت و دستاوردها شخصيت زن نقش اول آن ها در قالب شخصيت‌پردازي منطقي و غيرمنطقي از زنان تحليل شده است. يافته‌هاي اين پژوهش حاكي از آن است كه زنان نقش اول در فيلم‌هاي بررسي شده با معيارهاي توانمندسازي عمدتاً توانمندي بالايي نداشته‌اند و اغلب به صورت قرباني و شكست خورده به نمايش گذاشته شده‌اند و تفاوت چنداني بين كارگردانهاي زن و مرد در نوع شخصيت‌پردازي زن نقش اول فيلم‌ها وجود ندارد.

This article is outcome of a piece of research which has examined the relationship between "the directorʹs gender" and "type of characterization of female first role" in movies. Six movies produced in the reformation era (Dowrane Eslahat) whose subject matter is women issues are selected to be analyzed using semiotic method. These movies are created by known directors of Iranian cinema including 3 male and 3 female directors. This includes movies such as "the fifth reaction", "Gilane", "womenʹs prison", "mumʹs guest", "plain paper" and "dog killing" which their female first role is analyzed using criteria derived from womenʹs empowerment theories- including resources, subjectivity and gains_ to see whether their characterization is logical or non-logical. The findings show that the women first role of studied movies are not very powerful regarding the empowerment criteria and are usually represented as victims and failed characters. Moreover, there is not so much difference between male and female directors regarding the type of characterization of women first role in the movies.