تاثير همزيستي ميكوريزي بر كارايي مصرف آب، تجمع پرولين و جذب عناصر غذايي گندم در شرايط شور

تاثير همزيستي ميكوريزي بر كارايي مصرف آب، تجمع پرولين و جذب عناصر غذايي گندم در شرايط شور

از جمله اثرات ناشي از تجمع املاح و مسيله شوري افزايش فشار اسمزي محلول خاك و كاهش انرژي آزاد آب مي باشد كه گياه از طريق تعديل اسمزي با آن مقابله مي كند. در اين شرايط گياه ناچار به انباشتن تركيبات نيتروژن دار (از جمله پرولين) و تركيبات هيدروكسيلدار در سيتوپلاسم سلولي خود براي ايجاد پتانسيل اسمزي مورد نياز مي باشد. مصرف بخشي از كربن حاصل از فتوسنتز و سميت ناشي از غلظت بالاي يونها براي تعديل اسمزي، منجر به كمبود ساير يونها و كاهش رشد و عملكرد در گياه مي گردد. در سالهاي اخير استفاده از روشهاي بيولوژيك، براي افزايش كارايي و تحمل گياهان در اراضي شور، به عنوان يك راهكار مورد توجه قرار گرفته است . به منظور بررسي نقش قارچهاي ميكوريز آربسكولار در افزايش مقاومت به شوري آزمون گلخانه اي به صورت آزمايش فاكتوريل با سه سطح شوري 4، 8 و 12 dS/m از منبع دو نمك NaCl و CaCl2، پنچ سطح تلقيح با قارچهاي ميكوريزي شامل سطوح شاهد، گونه هاي گلوموس موسه (Glomus mosseae)، گلوموس اينتراراديسز (G. intraradices)، گلوموس اتانيكاتوم (G. etunicatum) و يك تيمار تركيبي از اين سه گونه و رقم چمران و لاين 9 از ارقام اميدبخش گندم حاصل از آزمايشات شوري با مشخصات (Bank"S"/Vee"Sʹʹ) به ترتيب به عنوان نيمه مقاوم و مقاوم به شوري در قالب طرح كاملا تصادفي به اجرا در آمد. نتايج اين آزمون نشان داد با افزايش شوري غلظت پرولين در برگ پرچم گياه گندم افزايش يافت و رقم چمران (نيمه مقاوم) داراي غلظت بيشتري از پرولين نسبت به لاين 9 (مقاوم) مي باشد اما كارايي مصرف آب (WUE)، ميزان جذب پتاسيم، نيتروژن، فسفر و كلسيم در لاين 9 در سطح احتمال 1 درصد بيشتر از رقم چمران بود .(P < 0.01) اختلاف تيمارهاي تلقيح شده با قارچهاي ميكوريزي با تيمار شاهد در لاين 9 و رقم چمران در تمام شاخصهاي اندازه گيري شده معني دار گرديد و تيمار تركيبي كه مجموعي از سه گونه قارچ استفاده شده در اين تحقيق مي‌‌‌ باشد بيشترين تاثير را در كاهش تجمع پرولين، افزايش كارايي مصرف آب و جذب عناصر معدني هر دو رقم چمران و لاين 9 نسبت به شاهد تلقيح نشده داشت.

Mineral accumulation and salinity increase osmotic pressure of soil solution and decrease the free energy of water, while plants alleviate this phenomenon by osmotic adjustment. In this situation, plants try to adjust their osmotic potential by accumulating N- compounds such as proline and OH-compounds in cell cytoplasm A such, part of photosynthetic products and ion accumulation needed for osmotic adjustment is consumed, thereby decreasing ion concentration needed for growth and yield of plants. Nowadays, biological methods are used to enable plants against salinity condition. In order to evaluate the role of mycorrhizal symbiosis in this respect, a completely randomized experimental design was set up in greenhouse condition with three levels of salinity i.e. 4,8,12 dS/m using NaCl and CaCl2 in equal molar ratio; 5 inoculation treatments of mycorrhizal fungi including Glomus mosseae, Glomus intraradices, Glomus etunicatum, and a mixture of the mentioned species and check plants without inoculation; and two wheat cultivars, namely, Chamran and the promising Line 9 (Bank"S"/vee" S")as salininty semi tolerant and tolerant cultivars, respectively. Results showed that by increasing the salinity level, proline accumulation increased in wheat flag leaves. In Chamran cultivar, this concentration was higher than that in Line 9. On the other hand, water use efficiency, K, N, P, and Ca uptake in line 9 were higher than in Chamran cultivar. The difference between inoculated and un-inoculated treatments in Chamran cultivar and line 9 were significant for all the measured indicators. Mixed fungal treatment was more effective than the other fungal treatments in decreasing proline accumulation as well as increasing water use efficiency and mineral uptake in Chamran cultivar and Line9.