بررسي تحمل به خشكي 12 رقم گندم (Triticum aestivum) در منطقه شيروان

بررسي تحمل به خشكي 12 رقم گندم (Triticum aestivum) در منطقه شيروان

جهت بررسي تحمل به خشكي 12 رقم گندم، پژوهشي در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه آزاد اسلامي واحد شيروان در سال زراعي 84-1383 در دو آزمايش جداگانه به صورت آبي و ديم به اجرا در آمد. هر آزمايش به صورت بلوك‎‏هاي كامل تصادفي و در سه تكرار انجام شد. طول هر كرت 5 متر و عرض آن 5/1 متر، مقدار بذر در واحد سطح 500 دانه در متر مربع در هر دو آزمايش آبي و ديم در نظر گرفته شد. در اوايل مرحله پرشدن دانه از برگ‎هاي گياهان در هر كرت به منظور به‎دست آوردن نشت الكتروليت غشاي و محتويات نسبي آب برگ‎ها نمونه برداري انجام شد. بعد از برداشت محصول، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه و عملكرد دانه محاسبه شد. با توجه به عملكرد هر رقم در شرايط آبي و ديم شاخص تحمل به خشكي ( STI ) و شاخص حساسيت به خشكي ( SSI) محاسبه شد و داده‎هاي آزمايش به صورت مركب تجزيه گرديد. نتايج آزمايش نشان داد كه ارقام چمران و كراس سبلان در محيط آبي با توليد 2005 و 2310 كيلوگرم در هكتار از عملكرد قابل قبولي برخوردار بودند. بيشترين توليد در محيط ديم نيز به‏ترتيب با توليد 648 و 551 كيلوگرم در هكتار متعلق به اين دو رقم بود. رقم كراس سبلان و چمران به ترتيب داراي شاخص تحمل به خشكي معادل 8/6 و 6/6 بودند كه در مقايسه با بقيه ارقام بيشتر بود. رقم كراس سبلان هم‎چنين داراي شاخص حساسيت به خشكي بالايي بود، ولي رقم چمران داراي شاخص تحمل به خشكي بالا و شاخص حساسيت به خشكي پاييني در مقايسه با ساير ارقام بود. نشت الكتروليت غشاي نيز در رقم چمران در مقايسه با اكثر ارقام كمتر بود. با توجه به خصوصيات مذكور دو رقم كراس سبلان و چمران براي كشت در مناطقي كه كشاورزان با محدوديت منابع آب روبرو هستند داراي برتري مي باشند.

In order to study the drought tolerance of 12 varieties of wheat, an experiment was conducted in research farm of Islamic Azad University of Shirvan in the 2004-2005 growing season. The experiment was performed under two separated conditions using a randomized complete block design with three replications. The length and width of each plot was 5 and 1.5 m, respectively. Plant density was 500 seeds per square meter in both experiments. At the early grain filling stage, leaf samples were provided from each plot to determine the leaf electrical conductivity and leaf relative water content. Number of spikes per square meter, grain weight and yield were measured after harvesting. Stress tolerance index (STI) and stress susceptibility index (SSI) were estimated according to grain yield of any variety in both dryland and irrigated conditions. The results of combined analysis showed that Chamran and Cross-Sabalan produced 2005 and 2310 kg/ha seed yield in irrigated condition, respectivaly that were higher than other varieties. In dryland condition, the yield of Chamran and Cross-Sabalan were 648 and 551 Kg/ha that were higher than other varieties, as well. Cross-Sablan and Chamran also showed higher drought tolerance index compared with other varieties. Drought tolerance index in the mentioned two varieties was 6.8 and 6.6, respectively. Cross-Sabalan also showed relatively high drought susceptibility index, but Chamran showed higher drought tolerance index and lower drought susceptibility index compared to the other varieties. According to the results, two varieties of Cross-Sablan and Chamran were advisable to plant in regions with limited source of water for irrigation.