اثر سن انتقال و كيفيت بستر خاك بر رشد و استقرار اوليه نهالهاي اُرس (Juniperus excelsa M.Bieb.) در تپه‌هاي جنوب مشهد

تحقيق حاضر به‌منظور تعيين اثر سن انتقال نهال اُرس (Juniperus excelsa) و نوع بستر خاك بر رشد و استقرار اوليه اين گونه در شرايط ديم در تپه‌هاي جنوب مشهد اجرا شد. براي اين منظور، با استفاده از آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي و در 3 تكرار، 540 اصله نهال اُرس با تيمارهاي سن انتقال نهال (2 ساله و 3 ساله) و نوع خاك (3/1 خاك طبيعي + 3/2 خاك زراعي، 3/2 خاك طبيعي + 3/1 خاك زراعي و خاك طبيعي) كاشته شدند. نتايج در پايان دومين فصل رويش نشان داد كه سن انتقال نهال، صفات رويش قطري يقه، رويش قطري تاج و زنده‌ماني را تغيير نداد، اما بر رويش ارتفاعي اثر گذاشت. بستر خاك و اثر همزمان سن انتقال نهال و نوع بستر خاك بر روي هيچ‌ يك از صفات يادشده اثر معني‌داري نداشت. با توجه به هزينه‌هاي اصلاح خاك و عدم تاثير معني‌دار آن بر رشد و استقرار نهالهاي اُرس، تغيير بستر خاك براي توسعه جنگل‌كاري با اين گونه در چنين مناطقي توصيه نمي‌شود. همچنين نظر به عدم تفاوت معني‌دار آماري در رشد و استقرار نهالهاي كاشته شده دو و سه ساله اين گونه در عرصه جنگل‌كاري، براي كاهش هزينه‌هاي اضافي در نهالستان، بهتر است از نهالهاي پرورش يافته دو ساله (به‌جاي سه ساله) براي انتقال به عرصه جنگل‌كاري استفاده شود.

The present study was carried out to determine the effect of soil bed and seedling transfer age of Juniper (Juniperus excelsa M. Bieb.) on its growth and early establishment under rainfed conditions. For this purpose, using a Factorial examination, under Randomized Complete Block Design and 3 replications, 540 seedlings of J. excelsa with treatments of seedling transfer age (2 and 3 years) and soil bed (1:3 natural soil + 2:3 cultivated soil, 2:3 natural soil + 1:3 cultivated soil, and natural soil) were planted in southern hills of Mashhad city (eastern province of Iran). At the end of the 2nd growing season, collar diameter growth, crown growth and seedling survival were not affected by seedling transfer age, but height growth differed with seedling transfer age. Soil bed and interaction of seedling transfer age × soil bed did not influence on either of the measured characteristics. Regarding to soil amendment costs and non-significant effect of soil bed on growth and establishment of J. excelsa seedlings, in such areas, changing of soil bed for afforestation development of this species is not recommended. Likewise, considering to non-significant differences of growth and establishment between 2 and 3 years seedlings, due to reduce the additional costs in nursery using 2-year old seedling is more favorable than 3 year old seedling to transfer to afforestation site.