ازظهوراسلام درخراسـان بزرگ تا بنيـادگرايي درآسيــاي مـركزي

From rise of Islam in Great Khorasan to Fundamentalism in Central Asia

تاريخ اسلام در خراسان بزرگ و تحولات آن در طول قرن هاي متمادي تا فروپاشي اتحاد جماهير شوروي، همواره يكي از مسايل حساس و مورد بحث بوده است. از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي در1991م وتاسيس پنج جمهوري قزاقستان، قيرقيزستان، تاجيكستان، تركمنستان و ازبكستان در آسياي مركزي چندين سال مي گذرد. تجزيه ي ناگهاني اتحاد جماهير و متعاقب آن استقلال ناخواسته دولت هاي آسياي مركزي باعث احياي احساسات ملي گرايانه، و در پاره اي موارد، تمايل به بازتاسيس خلافت گرديدكه پيشتر در خراسان بزرگ رواج داشت. اين عامل باعث شده تا گروه هاي اسلام گرا در آسياي مركزي به بازيگران مهمي در تحولات سياسي اجتماعي اين منطقه تبديل شوند. سوالي كه پيش مي آيد اين است كه آيا گرايش به اسلام و احياي انديشه هاي اسلامي در آسياي مركزي آن قدر مهم و تاثيرگذار است كه همچون گذشته منجر به استقرار خلافت در اين منطقه گردد؟ اين مقاله در پاسخ به پرسش بالا به تحليل و موشكافي هرگونه ارتباط بالقوه ميان بنيادگرايي و احياي اسلام در آسياي مركزي مي پردازد.

The history of Islam in Great Khorasan and its evolutions during the past decades until the disintegration of the Soviet Union, is always been a hot topic and debatable subject for academic researches.The five Central Asian republics of Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan, and Uzbekistan gained independence in 1991 following the collapse of the Soviet Union. The rapid disintegration of the Soviet Union and the subsequent unexpected independence of Central Asian states in 1991 resulted in a renewal of nationalistic feelings and, in some quarters, a desire to re-establish a Caliphate. Some fundamentalist groups in Central Asia see the future of the region as being a Caliphate. The question arises whether adherence to Islam and its ideology in Central Asia is significant enough to be a foundation for the formation of a Caliphate. This paper proposes an answer to this question by analyzing the potential connection between fundamentalism and the revival of Islam in Central Asia.