تودرتويي صور خيال در شعر حافظ

Layers of Imagination Forms in Hafezʹʹs Poetry

ذهن حافظ غالباً در ابداع صور خيال، تركيب‌گر است؛ يعني صور خيال برگرفته از طبيعت را ـ با نام و نشان، و رنگ و بويي كه دارند ـ در زمينه متني مناسب كنار هم مي‌نشاند و تابلوهاي خيال‌انگيز «به تحرير كارگاه خيال» پديد مي‌آورد كه همه مناظر را در آن بايد يك‌جا تامّل كرد و گرنه در نگرش انتزاعي، نازك خيالي‌هاي خواجه در ايجاد تناسبات ميان آن پرده‌هاي خيال، از نظر به دور مي‌ماند. از آن‌جا كه حافظ پژوهان ـ تا آن‌جا كه ما مي‌دانيم ـ هر يك از صور خيال را بطور انتزاعي مورد بررسي قرار داده و از ظرايف و دقايق تركيبي آن به تسامح گذشته‌اند؛ در اين مقاله سعي شده كه تودرتويي صور خيال در شعر حافظ، در ابياتي چند با نگرش تركيبي مورد بررسي قرار گيرد.

Hafezʹs mind is often integrative in the innovation of imagination forms. That is, he sets together the imagination forms of nature with their own properties in an appropriate context and creates such imaginary pictures that you should contemplate on the whole scenery simultaneously. Otherwise, in an abstract view, Hafezʹs delicate imagination in creating proportions among those imaginary pictures may be neglected. Since, as far as we know, Hafezologists have examined each of the imagination forms in an abstract way and overlooked its details and delicacies, this study attempts to investigate the layers of imagination forms in some images of Hafezʹs poems from an integrative point of view.