تحليل ريشه‌شناختي (اتيمولوژيكي) و روان‌كاوانه واژه آدم و رابطه آن با مفهوم عقده و نماد گره

An Analysis of the Religious and Psychoanalytical Concept of Complex

"ريشه شناسي" (Etymology) كه در ادبيّات نيز وجوه كاربردي بسياري دارد؛ دانشي است كه مي‌توان با بهره‌گيري از آن از رهگذر يافتن ريشه و يا اشتقاق‌هاي يك واژه به وجوه معنايي آن بيشتر و بهتر پي برد. در اين مقاله تلاش كرده‌ايم تا با طرح ريشه‌شناسي واژه "آدم" (ADOM) (و ارايه معناي اصلي آن كه نشانگر پويايي و استحاله‌پذيري آدم است) و نيز با بررسي نماد "گره" يا به تعبير روان‌كاوانه همان "عقده" يا (Complex) به ارايه تحليلي دين‌شناختي و روان‌كاوانه از اين مفاهيم بپردازيم و نشان دهيم كه چگونه توجّه به اين نكات در شناخت بهتر و بيشتر هويّت راستين آدمي و استعداد تربيت‌پذيري او ياريمان مي‌‌كند. به عنوان مثال طرح اين مطلب در مقام رهيافتي ادبي- زبان‌شناختي در حوزه فهم آثار عرفاني كه اساسي‌ترين موضوع آن "پويايي" آدم و "حركت " او به سوي خدا براي رسيدن به كمال است، خالي از فايده نيست.

The knowledge of etymology, which has various practical aspects in literature, can be used to help elicit the semantic aspects of a word in a better and more complete way by attending to its origin and derivatives. Presenting the etymology of the word "Adam" and its original meaning that indicates his dynamic and volatile nature and studying the psychoanalytical symbol of "complex," the present article tries to present a religious and psychoanalytical analysis of these concepts. It also attempts to show how attention to these points can help a better and more complete understanding of the real nature of man and his trainability aptitude. For example, a literary-linguistic approach to this issue can be useful in a better understanding of mystic works, the most essential issue of which is the dynamic nature of man and his movement toward God. Meanwhile, we will also have a quick glance at Attarʹs Manteq al-Teyr.