ارايه الگويي براي تامين مالي دانشگاههاي دولتي

Presenting a Model for Public Universities Funding in Iran

دانشگاه به مثابه يك بنگاه دانش فعاليتهاي توليد، توزيع، تبديل و ترويج دانش را دنبال مي كند. يك الگوي مطلوب براي تامين مالي فعاليتهاي دانشگاههاي دولتي الگويي است كه اولاً تمام فعاليتهاي ياد شده را در بربگيرد، ثانياً سه اصل كارايي،كيفيت و عدالت را در دانشگاهها تحقق ببخشد، ثالثاً دانشگاهها را براي توسعه كمّي و كيفي فعاليتهاي خود برانگيزاند. در الگوي جاري تامين مالي دانشگاههاي دولتي ايران فقط بعضي از فعاليتهاي دانشگاه از نظر مالي تامين مي شوند و انگيزه كافي براي توسعه كمْي و كيفي فعاليتها و بهبود كارايي اقتصادي وجود ندارد. با توجه به مسيله ياد شده در مقاله حاضر تلاش بر اين است كه در چارچوب نظام بودجه ريزي عملياتي الگويي ارايه شود كه ضمن در نظر گرفتن تمام ستانده هاي يك دانشگاه جامع، كارايي اقتصادي و انگيزش توسعه فعاليتها نيز لحاظ شود. براي طراحي الگوي مورد نظر از رويكرد تامين مالي مبتني بر «اهداف ستانده » و از روش «تحليل پوششي داده ها» استفاده شده است. كاركرد الگوي ارايه شده با استفاده از داده هاي دانشگاههاي وابسته به وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در سال 1387 و تعريف سناريوهاي مختلف براي رشد ستانده هاي دانشگاهها در سال هدف تحليل شده است. نتايج نشان مي دهد كه رويكرد «تامين مالي به مثابه پيش خريد ستانده هاي دانشگاه» ، به مثابه يك رويكرد شبه بازاري، جايگزين مناسب تري براي رويكرد جاري است و الگوي ارايه شده در چارچوب آن مطلوب تر از الگوهاي قبلي است. چون ضمن در نظر گرفتن تمام فعاليتهاي دانشگاه، بودجه بر پايه رقابت و كارايي اقتصادي بين دانشگاهها توزيع مي شود و انگيزه و رقابت دانشگاهي افزايش مي يابد. در اين الگو تامين مالي دانشگاهها تابعي از قيمتهاي سايه ستانده ها و نمره كارايي در سال جاري( يا سال گذشته) و مقدار هدف ستانده ها در سال آينده است.

University as a knowledge institution follows the production, distribution and promotion of knowledge activities. A desired model for financing the activities of public universities is a model that at first, covers all mentioned activities; second, fulfills the three principals of efficiency, quality and equity; third, encourages quantitative and qualitative development of university’s activities. In percent model of public universities funding in Iran, only some activities of university is financed; there aren’t enough motivation for quantitative and qualitative development of activities and also economic efficiency improvement. In this article attempt is made to present a model in output- based operation funding framework that while considering all outputs of a comprehensive university, it considers also economic efficiency and encourages development of activities. "Output goals-based funding" approach and "data envelopment analysis" technique ware used to design the desired model. Performance of the model has analyzed by using 2008 data in universities that are affiliated to Ministry of Science Research and Technology and defining different scenarios for universities outputs development..The result analysis indicated that "output-based funding” as a quasi-market approach is a better replacement for current approach and the presented model is better than previous models.