بررسي رابطه ساختاري كاركرد خانواده و عزت نفس با پيشرفت تحصيلي در دختران دبيرستاني

خانواده به گونه هاي مختلف مي تواند جهت گيري انگيزشي نوجوان را در راستاي اهدافش متاثر سازد. ترك تحصيل، افت تحصيلي، گريز از مدرسه از جمله پديده هايي است كه توجه نظام آموزشي ـ تربيتي جامعه را به خود معطوف مي سازد. به اين لحاظ پژوهش حاضر با هدف تحليل روابط ساختاري متغيرهاي كاركرد خانواده و عزت نفس فرد با پيشرفت تحصيلي دختران نوجوان انجام گرفت. اين مطالعه به روش پس رويدادي (علّي ـ مقايسه ايي) در جامعه پژوهشي دانش آموزان دختر دبيرستاني شهر اصفهان در سال 88-87 و در نمونه اي تصادفي به حجم360 نفر كه به شيوه خوشه بندي چند مرحله اي انتخاب گرديدند انجام شد. كليه آزمودني ها در دو گروه «با پيشرفت تحصيلي مستمر و دچار افت تحصيلي» قرار گرفته، و با دو مقياس 1ـ عزت نفس اليس پوپ و 2ـ طرح ارزيابي خانواده (FAD) مورد پرسشگري قرار گرفتند. در نهايت رابطه متغيرهاي اصلي پژوهش (كاركرد خانواده) و ساير متغيرهاي زمينه اي با هر يك از ابعاد عزت نفس، در هر يك از گروه ها به تفكيك از طريق مدل رگرسيون چندگروهي متغيرهاي پنهان مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت. نتايج حاكي از رابطه معني دار كاركرد خانواده با هريك از ابعاد عزت نفس (تحصيلي، اجتماعي، خانوادگي، جسماني) در هر دو گروه بود (05/0 > P) كه اين ارتباط در گروه داراي افت تحصيلي بيانگر رابطه كاركرد ضعيف خانواده با عزت نفس پايين بود. همين طور متغير سطح تـحصيلات والدين با ابـعاد عزت نفس تحصيلي، خانـوادگي و اجتماعـي (1 0/0 > P ) و با بعد عزت نفس جسماني (05/0 > P ) ارتباط معني داري داشت. از ديگر متغيرها، سن دانش آموز، رتبه تولد و تعداد فرزندان خانواده نيز در سطح ده درصد با متغير عزت نفس ارتباط معني دار داشتند. با تكيه بر اين يافته ها مي توان دريافت، نوجوان برخوردار از حمايت خانوادگي مطلوب از فرصت و امكانات بيشتري براي خودمختاري، خودبيانگري، خودآگاهي، خودگرداني و خودافزايي برخوردار بوده كه اين سازه هاي روان شناختي بر انگيزش و عملكرد تحصيلي فرد تاثير مي گذارد.