تجزيه‎ي شدت انرژي و بررسي عوامل موثر بر آن در اقتصاد ايران

Decomposition and Determinants of Energy Intensity in Iran

تجزيه‎ي شدت انرژي و بررسي عوامل مؤثر بر آن در اقتصاد ايران داود بهبودي دانشيار گروه اقتصاد دانشگاه تبريز gmail.com @dbehbudi نسيم مهين اصلاني¬نيا دانشجوي كارشناسي ارشد اقتصاد دانشگاه تبريز nsaslani@gmail.com سكينه سجودي دانشجوي دكتراي اقتصاد دانشگاه تبريز sakinehsojoodi@gmail.com چكيده با توجه به ضرورت صرفه جويي در مصرف انرژي در ايران، شناسايي عوامل موثر بر شدت انرژي در اقتصاد ايران ضروري به نظر مي رسد. هدف اصلي اين مطالعه شناسايي عوامل كليدي مؤثر بر تغييرات شدت انرژي در ايران و در بازه زماني 1385-1347 مي¬باشد. به‎كارگيري متدلوژي تجزيه، امكان تحليل دقيق¬تر روند شدت انرژي در گذشته و پيش‎بيني آن در آينده را براي كاربردهاي سياستي فراهم مي‎نمايد. بهره¬وري انرژي يكي از عوامل تعيين‎كننده‎ي شدت انرژي مي‎باشد اما علاوه بر بهره¬وري انرژي، تركيب فعاليت¬هاي اقتصادي نيز در تعيين شدت استفاده از انرژي نقش به‎سزايي دارد. با افزايش فعاليت¬هاي اقتصادي انرژي¬بر، شدت انرژي كل نيز افزايش مي¬يابد. هدف اين مطالعه تجزيه شدت انرژي در ايران به دو عامل كليدي مؤثر بر تغيير در شدت انرژي يعني افزايش بهره¬وري و تغيير در فعاليت¬هاي اقتصادي مي باشد. نتايج اين تجزيه به روش شاخص ايده¬آل فيشر نشان مي¬دهد كه افزايش شدت انرژي در كشور در اثر تغيير ساختار فعاليت¬هاي اقتصادي و نيز كاهش بهره¬وري در بهره-گيري از انرژي بوده است. هم‎چنين براساس نتايج به‎دست آمده، يكي از عوامل بسيار تأثيرگذار بر شدت انرژي، قيمت انرژي مي¬باشد. بطوري كه حساسيت شدت انرژي نسبت به قيمت انرژي بسيار بالا مي باشد.

Abstract Due to the necessity of energy saving in Iran there is a need to identify factors affecting the intensity of energy use in the economy. The main purpose of this study is to identify key factors affecting energy intensity over the period of 1968-2006. Applying decomposition methodology allows for more accurate energy-intensity trend analysis in the past and forecasting future trends. Energy productivity is an important determinant of energy intensity. An additional factor that affects energy intensity is the structure of economic activity. An increase in energy-intensive economic activities increases total energy consumption. This studv decomposes the energy intensity index of Iran into two key factors; productivity index and changes in index of economic activities structure. The results of applying Fisher ideal index method indicate that increased energy intensity is due to reduction of productivity and changes in the structure of economic activities. Based on the results, one of the most important factors that influences energy intensity and productivity index is the energy price index, with energy intensity highly sensitive to energy prices.