بررسي برخي از پديده‏ هاي فكري نو موثر بر انقلاب مشروطه

A study on Some New Intellecual Phenomenons Effective in Constitutional Revolution

گسترش روابط ايران و اروپا در قرن13ه.ق/19م و شكست ايران در جنگ با روسيه، باعث ايجاد تحولات وسيع در ساختار اقتصادي و فرهنگي و پيدايش انديشه اصلاح‏طلبي در عصر قاجار گرديد. تداوم جريان اصلاحات در دوره‏هاي بعد، مقدمات لازم در راستاي ظهور موسسات تمدني جديد و پديده‏‏هاي فكري نو، از جمله تاسيس دارالفنون، انتشار روزنامه‏هاي دولتي و غيردولتي برون مرزي، ترجمه و تاليف كتاب‏هاي جديد و احداث مدارس نو را در عصر ناصري و مظفري فراهم آورد. در همين راستا، دو جريان عمده فكري جامعه، يعني منورالفكران وعلماي ديني نوگرا با در نظرداشتن بحران‏هاي سياسي و اجتماعي ايران و ضرورت ايجاد تحول در ساختار سياسي و فرهنگي كشور، در صدد به وجود آوردن سازگاري و تلفيق ميان بنيان تفكرسنتي جامعه ايران با افكار و انديشه هاي جديد برآمدند. پي‏آمد مهم چنين تلاشي ،فراهم آمدن مقدمات فكري انقلاب مشروطه ايران بود. مقاله حاضر تلاش دارد پديده‏هاي فكري جديد را با تكيه بر انديشه‏هاي منورالفكران تجددخواه مورد بررسي قراردهد.

The development of relations between Iran and Europe in 13th century A.H 19th A.D and defeat of battle with Russia led to large changes in economical and cultural structure and appearance of reformism thought in Qajar period. Continuation of reformations course in the next periods necessary preparations for appearance of new civilized institutions and new intellectual phenomenons such as establishment of Daral-Funnuun (polytechnic institution), publication of extraterritorial private and public newspapers, compilation and translation of new books, and establishment of new schools in Naseri and Mozaffari periods. In this way, by considering political-social crisis of Iran and necessity for changing the political and cultural structure of country, two main intellectual courses the intellectuals and the modernist clergymen – sought to make compatibility between traditional thought structure and new thoughts. The important outcome of such endeavor is preparation of intellectual basis of Constitutional Revolution in Iran. The present article tries to study the new intellectual phenomenons based on the modernist clerghmen and the modernist intellectuals.