شيوه تحليل مفاهيم ارزشي قرآن؛ مقايسه ديدگاه اخلاقي ايزوتسو و آيت‌الله مصباح يزدي

The Analysis Method of Value Concepts in Quran; A Comparison between Toshihiko Izutsu and Ayatollah Misbah Yazdi’s Moral Views

قرآن كريم، حاوي دستورالعمل‌هاي ديني، اخلاقي و تربيتي فراواني است كه نيازمند استخراج، به ويژه براي نسل جوان مي‌باشد. از اين‌رو، مستشرقان زيادي با انگيزه‌هاي مختلف به تحليل مفاهيم قرآن پرداخته و گوشه‌اي از معارف وحياني را به جامعه خودشان عرضه داشته‌اند. از جمله ايزوتسوي ژاپني بخشي از مفاهيم اخلاقي قرآن را با زبان خود بيان كرده است. در ميان عالمان اخلاق معاصر، استاد فرزانه علامه مصباح با سبك جديد به تبيين مفاهيم اخلاق از منظر قرآن كريم همت گماشته‌اند. اين مقاله، مقايسه‌اي ميان برخي آثار اخلاقي اين دو نويسنده صورت داده و از نظر شخصيت مولف، موضوع، هدف، محتوا و روش ميان آن دو اثر مقايسه به عمل آورده است. در پايان، با نقد و بررسي و برجسته‌سازي نقاط قوت و ضعف اين دو ديدگاه، كتاب اخلاق در قرآن را برخوردار از امتيازات ويژه و اشكالاتي نيز بر كتاب ساختمان معنايي مفاهيم اخلاقي- ديني در قرآن ايزوتسو وارد كرده است.

The Holy Qurʹan contains a lot of religious, moral, and educational guidelines which ought to be extracted and made known, to the young. Many orientalists have dealt with this issue with the aim of understanding and presenting the invaluable Qurʹanic concepts to western people, and explained to the western societies only part of the revealed and divine sciences. One of these orientalists is the Japanese scholar, Toshihiko Izutsu, who sought to examine the Quran, understand and explain its moral concepts and translate them into his own language. Professor Allamah Mohammad Taqhi Misbah, a contemporary scholar on ethics, has used a new method to explain the moral concepts from a Qurʹanic perspective. This present paper compares between some of the works of each these two authors on ethics and makes a contrast between them with regard to the authors’character, subject matter, aims, contents, and method. Finally, it investigates and criticizes the two books and shows their strengths and weaknesses. The author concludes that “Morals in the Qur’an” by Allamah Misbah Yazdi has real strengths and “Semantic Structure of Religious-ethical concepts in Qur’an" by Izutsu has some shortcomings.