تربيت اخلاقي؛ بررسي تطبيقي ديدگاه خواجه نصيرالدين طوسي و كلبرگ

Moral Education; A Comparative Study of Khwajah Nasiral-Din Tusi and Lawrence Kohlberg’s Views

اين مقاله با روش تحليلي ـ توصيفي به بررسي تربيت اخلاقي از منظر خواجه نصيرالدين طوسي و كلبرگ در سه بخشِ مباني، هدف و روش‌هاي تربيت اخلاقي مي‌پردازد. مبناي تربيت اخلاقي از ديدگاه كلبرگ، درك و استدلال مخاطبان بوده كه شش مرحله را در رشد اخلاقي معرفي كرده، ولي از ديدگاه خواجه نصير، نفس انساني مبناي تربيت اخلاقي است. هدف تربيت اخلاقي از ديدگاه خواجه نصير، رسيدن به قرب الاهي ولي از ديدگاه كلبرگ، دست يافتن به عدالت براي همه مردم و تحقق ارزش‏هاي عالي انساني در زندگي آنهاست. روش تربيت اخلاقي از نظر كلبرگ، تربيت اخلاقي نه به وسيله آموزش، بلكه انتقال دانش‏آموز از مرحله‏هاي پايين رشد اخلاقي به مرحله بالاتر از طريق وادار كردن آنها به بحث درباره مشكلات اخلاقي است. ولي خواجه نصير تاديب، عادت دادن و بهره بردن از تشويق و تنبيه را اساسي‏ترين روش‏هاي تربيت، و روش‏هاي عام شامل، پرهيز از گوش دادن به حرف‏هاي ناشايست، برقرراي اعتدال در دو قوه شهويه، غضبيه و روش‏هاي خاص شامل معالجه برخي رذايل مي‌داند.

The present paper uses an analytical method to investigate moral education from the viewpoints of two scholars, Khwajah Nasiral-Din Tusi and Kohlberg. The research has three headings: foundations, aims, and methods of moral education. Kohlberg holds that the foundations of moral education constitute audienceʹs perception and demonstration, and proposes six steps for moral development; whereas, Khwajah Nasir al-Din maintains that the foundations of moral education are represented in human soul. Kohlberg thinks that the aim of moral education is prevalence of justice among all people and application of human transcendental values to their lives; whereas Khawjah Nasir al-Din thinks that the aim of moral education is to attain nearness to God. According to Kohlberg, the way to achieve moral education is not through training, rather it means transferring of the learners from lower stages of moral development to higher stages by having them take part in discussing moral problems; whereas, according to Khwajah Nasir al-Din, the basic means of achieving moral education are improvement of behavior conditioning, and making use of encouragement and punishment. Furthermore, he thinks that the general ways of moral education include refraining from listening to unbecoming and obscene words, balancing between concupiscent faculty and irascible faculty, and the particular ways include curing some vile practices.