برآورد شمار بذر مازودار (Quercus infectoria Olivier) در جنگلهاي بانه با استفاده از روش چشمي Koenig

با توجه به روند روزافزون تخريب جنگلهاي زاگرس و كاهش شديد پايه‌هاي دانه‌زاد بلوط موجود در اين جنگلها، بررسي تجديد حيات جنسي گونه‌هاي مختلف بلوط از اهميت خاصي برخوردار است. با توجه به عدم وجود اطلاعات جامع و كافي در مورد وضعيت توليد بذر گونه‌هاي بلوط به‌عنوان حلقه اول در زنجيره تجديد حيات جنسي اين جنگلها كه به‌دليل دشواري اندازه‌گيري مي‌باشد، در اين پژوهش براي اولين بار در ايران، روش Koenig براي برآورد بذر 90 اصله از درختان مازودار (Quercus infectoria Oliver) در جنگلهاي اطراف روستاي هلو شهرستان بانه استان كردستان مورد استفاده قرار گرفت. براي اين منظور، ابتدا با استفاده از روش نمونه‌برداري طبقه‌اي- تصادفي درختان موردنظر انتخاب و شماره‌گذاري شده و كليه بذرهاي روي تاج با استفاده از روش شمارش تاجي به‌تفكيك درخت شمارش شدند. سپس با استفاده از روش برآورد چشمي Koenig و با توجه به دستورالعمل روش، با چشم غيرمسلح تعداد بذر شمارش شده در مدت زمان 30 ثانيه براي هر درخت مشخص شد و در نهايت مدل رگرسيوني مناسب بين شمار بذر بدست آمده از دو روش شمارش تاجي (صددرصد) و Koenig محاسبه شد. براساس نتايج بدست آمده ميانگين، كمينه و بيشينه شمار بذر در واحد سطح (يك مترمربع) به‌ترتيب برابر 3/10، 1/0 و 9/278 عدد و ميانگين، كمينه و بيشينه شمار بذر به‌ازاي درخت نيز به‌ترتيب برابر 8/158، 3 و 2917 عدد بود كه به‌طور كلي بيانگر سال بذردهي ضعيف براي اين گونه در منطقه مي‌باشد. مدل آماري بدست آمده نيز همبستگي نسبتاً زيادي (69/0 =R2) داشته و پس از احراز اعتبار مشخص شد كه مدل در سطح 95 درصد از اعتبار آماري لازم برخوردار است. در نتيجه مي‌توان براي ساير درختان اين گونه در منطقه و نيز براي سالهاي آينده با استفاده از مدل بدست آمده فقط با شمارش بذرها در 30 ثانيه به‌روش Koenig برآورد مناسبي از شمار واقعي بذر درختان مازودار داشت.

Study of sexual regeneration of oak species in Zagros forests is very important considering to sever degradation of these forests and decreasing of seed origin oaks. Acorn production is the first step in the sexual regeneration cycle which has an important impact on forest sustainability. Regarding to difficult process of acorn counting, there is unfortunately, no adequate information about acorn production of Zagros native oaks. Therefore, this research was conducted using Koenig visual method for the first time in the western oak forests of Iran. The study was carried out in a section of northern Zagros forests near to Halou village located in 40 km west of Baneh, Kurdistan province. At first, 90 gall oaks (Quercus infectoria Olivier) were selected using stratified random sampling method. For each tree, all of acorns were counted with two methods: 1) crown counting and 2) Koenig visual estimation. Result showed that the mean, minimum and maximum of acorns number/m2 crown area were 10.3, 0.1 and 278.9, respectively. These values were 158.8, 3 and 2917 for the acorns number per tree, which indicates that total acorn production was poor in the study area. Finally, the best regression model was calculated to estimate total number of acorns using Koenig visual estimation method. Obtained model showed a high correlation which is applicable for easy estimation of acorn number of other gall oaks in the studied forest in the next years.