نگرشي تطبيقي بر مباني و ساختار دولت حقوقي

A Comparative Study on the Bases and the Structure of the Rule of Law

امروزه دولت حقوقي از مرحله آموزه‌ گذر كرده و به مفهومي غالب در حقوق عمومي تبديل شده ‌است. اين مفهوم قابليت آن را دارد كه با هر نظام حقوقي سازگاري يابد و در عين حال از آن مقدار انعطاف‌پذيري و نسبيت نيز برخوردار است كه بتواند پذيراي ارزش‌هاي حقوقي و اجتماعي جوامع گوناگون باشد. اين مقاله براي پاسخ به ابهام‌ها و پرسش‌ها در مورد ماهيت و كاركردهاي دولت حقوقي به رشته تحرير در آمده ‌است. براي رفع ابهام‌هاي موجود در مورد دولت حقوقي ابتدا بايد مباني نظري اين مفهوم را باز شناخت. افزون بر آن، عناصر متعددي از جنبه‌هاي گوناگون اين نوع از دولت را شكل مي‌دهند. برخي از اين عناصر تنظيم‌كننده شكل و چارچوب دولت حقوقي هستند كه خود در دو جنبه اين مهم را تحقق مي‌بخشند: يا مانند اصل تفكيك قوا و استقلال قضايي ساختار آن را سامان مي‌دهند ويا مانند اصل سلسله‌مراتب هنجارها، چارچوب هنجاري را تنظيم مي‌كنند. افزون بر آن، عناصري ديگر، يعني امنيت حقوقي و برابري هم وجود دارند كه تحقق غايت دولت حقوقي، يعني حمايت از حق‌ها و آزادي‌هاي بنيادين را تسهيل مي‌كنند.

Nowadays, the Rule of Law has progressed from doctrinal stage into a dominated concept in Public Law. This concept is capable of becoming compatible with any legal system. At the same time, it is flexible and relative enough to be able to accept the legal and social values of different societies. This article has been written to reply to the doubts and questions about the nature and functions of the Rule of Law. To obviate the existing doubts concerning the Rule of Law, initially, the theoretical principles of this concept shall be recognized. Furthermore, from different aspects, it is made of many parts. Some of these parts conduct the normative shape and cadre of the Rule of Law, which bring this issue to realization in two aspects: they either arrange its structure similar to the principles of Separation of Powers and jurisdictional independence or like the principle of Hierarchy of Norms arrange the normative cadre. Moreover, there are some other items such as Legal Security and Equality, which facilitate to bring into realization the ultimate Rule of Law, supporting the fundamental rights and liberties.