بازسازي ديدگاه معرفت شناختي ميرزا مهدي اصفهاني (ره)

در اين نوشتار ديدگاه ميرزا مهدي اصفهاني، به عنوان موسس مكتب تفكيك، درباره مهمترين مسايل معرفت‌شناسي مانند چيستي شناخت، انواع شناخت، صدق و توجيه معرفت مورد بررسي قرار گرفته است. با توجه به اين كه معرفت‌شناسي در جهان اسلام دانشي مستقل به شمار نيامده است، بلكه انديشمندان مسلمان آن را در ضمن مباحث فلسفي، كلامي و منطقي مطرح كرده‌اند، در اين مقاله به نوعي ديدگاه ميرزا مهدي از ميان آراي الهياتي ايشان بازسازي شده است. از خصوصيات ميرزا مهدي، اظهار نظريه هاي خاص در مقابل آراي رايج در باب شناخت مي باشد. از اين روي ديدگاه ايشان در حوزه مباحث معرفت‌شناسي سزاوار واكاوي و نقد و بررسي جدي است. به اين منظور سخنان ايشان در باب ماهيت علم، انواع علم، معناي صدق و ملاك تصدق گردآوري شده و بر اساس مباحث مطرح در معرفت شناسي مورد تحليل و نقد قرار گرفته است.

In this research, the viewpoint of Miza Mahdi I?fahani, as the founder of Tafkik School (Separatism), concerning the most important epistemological issues like the quiddity of cognition (or episteme), types of cognition, truth, and justification of knowledge (ma‘rifa) are studied. Given the fact that epistemology has not been regarded as an independent science in the Muslim world, but the Muslim thinkers have brought it up in their philosophical, theological, and logical discussions, this article undertakes somehow to reconstruct the (epistemological) viewpoint of Miza Mahdi from among his theological opinions. Among the characteristics of Miza Mahdi is his expression of specific opinions against the current opinions on cognition. Thus, his viewpoint in epistemological discourses deserves to be researched about, critically reviewed, and seriously examined. To this end, his words concerning the nature of science, types of science, the meaning of truth, and the criterion of conviction are compiled and analyzed and criticized on the basis of the discourses raised in epistemology.