درآمدي به تحليل ها و رويكردهاي انديشمندان اسلامي در مساله جاودانگي انسان در عذاب اخروي

منازعه باورمندان به جاودانگي و عدم جاودانگي درعذاب، در استنادهاي قرآني، روايي، دلالتهاي واژگاني، و در حوزه رويكرد عقلاني، درخور تامل است، به گونه اي كه استنادهاي قرآني و دلالت هاي واژگاني باورمندان به جاودانگي در برابر مستندات قايلان به عدم جاودانگي از قوت و اعتبار بيشتري برخوردار بوده و روايات نيزناظر به هر دو ديدگاه مي‌باشند، اما اثبات عقلاني تبديل نوعي انسان دوزخي در آخرت به طبيعت ثانويه اي كه جزي قوانين ثابت تكويني است، همواره با پرسش هايي از جانب مخالفان جاودانگي در عذاب، مواجه گرديده است، نيز تلاش باورمندان به عدم خلود در رد جاودانگي، با استناد به استدلال هاي عقلاني مورد نظر ايشان، توان پاسخ‌گويي به پرسش هايي از قبيل"عدم تناسب جرم و مجازات» را ندارد، زيرا درباره نظر جاي‌گزين خود نيز صادق است. بنا براين نمي-توان از منظر عقلاني، به تبيين موضوع پرداخت. اين مقاله بر آن است تا به بازخواني مستندات قرآني، روايي و نيز استدلال هاي عقلاني طرفين- باورمندان به جاودانگي و عدم جاودانگي انسان در عذاب اخروي – بپردازد.

The disputes of the believers in the eternality and non-eternality of punishment in the Qur’anic and narrational evidences, lexical denotations, and rational approach, deserves deliberation. As such, the Qur’anic evidences and lexical denotations of the believers in eternality are stronger and more valid against the evidences of those who maintain the non-eternality and the traditions also encompass both approaches. However, rational proving of the transformation of a kind of infernal human being in the Hereafter into a secondary nature, which is part of the constant creational rules, has always been faced with questions by the opponents of the eternal punishment. Furthermore, the believers in non-eternality attempting to reject the eternality of punishment by relying on their perceived rational arguments fail to answer the questions concerning such issues as “the disproportion of the crime with the punishment”, because it is true for its alternative view, as well. Therefore, it is not rationally possible to explain this issue. The article seeks to reappraise the Qur’anic and narrational evidences as well as the rational arguments of the two parties – the believers in the eternality and non-eternality of man in the otherworldly punishment.