برنامه نمونه‌برداري و ترجيح ميزباني كفشدوزك خربزه، Epilachna chrysomelina (F.) (Col.: Coccinellidae).روي چند ميزبان از خانواده كدوييان در اهواز

Sampling Program and Host Preference of Melon Ladybeetle, Epilachna chrysomelina (F.) on some Hosts of Cucurbit Family in Ahvaz, Southwest Iran

كفشدوزك خربزه با نام علمي Epilachna chrysomelina (F.) يكي از مهمترين آفاتي است كه گياهان خانواده كدوييان را مورد حمله قرار مي‌دهد. برنامه نمونه‌برداري و ترجيح ميزباني اين كفشدوزك كه كم و بيش در تمام نقاط ايران وجود دارد، در شهر اهواز بررسي شد. در برنامه نمونه‌برداري از جمعيت كفشدوزك خربزه اندازه مناسب نمونه 12 عدد و سطح زيرين برگ ميزبان و مرحله تخم كفشدوزك به ترتيب مناسب‌ترين سطح نمونه‌برداري و مرحله رشدي براي نمونه‌برداري از جمعيت اين حشره تعيين شد. در شرايط آزمايشگاهي اين كفشدوزك خيار سبز را نسبت به هندوانه، خيار چنبر، خربزه و كدو مسمايي ترجيح داد. در شرايط مزرعه‌اي نيز دو آزمايش در مورد ترجيح ميزباني اين حشره انجام شد. در آزمايش اول ترجيح ميزباني اين كفشدوزك روي دو ميزباني كه در شرايط آزمايشگاهي بيشترين تغذيه از آنها صورت گرفته بود (خيار سبز و كدو مسمايي)، بررسي شد. در آزمايش دوم ترجيح كفشدوزك روي ارقام مختلف خيار سبز (پرينس، سوپردومينوس، آر اس فرونتو و سيرانا) به صورت طرح كرتهاي خرد شده در زمان در قالب بلوك هاي كامل تصادفي در چهار تكرار ارزيابي شد. در آزمايش اول و از اواسط خرداد تا اوايل تير ميانگين مجموع جمعيت مراحل مختلف رشدي كفشدوزك روي خيار سبز به طور معني‌داري بيشتر ازكدو مسمايي بود. در آزمايش دوم ميانگين مجموع جمعيت مراحل مختلف رشدي كفشدوزك روي رقم سوپر دومينوس بيشتر از ساير رقم‌هاي خيار بود. بنا براين توصيه مي‌شود در مناطقي كه آلودگي شديد به اين آفت وجود دارد، از كشت خيار سبز رقم سوپردومينوس اجتناب شود و يا اينكه اين رقم در مزارع جاليزي به عنوان گياه تله كشت گردد و سپس از ساير روش‌هاي كنترل براي نابودي كفشدوزك خربزه استفاده شود.

Melon ladybeetle, Epilachna chrysomelina (F.) is one of the most injurious cucurbit attacking pests. Sampling program and host preference of this ladybeetle were studied in Ahvaz, Southwest Iran. Suitable sample size, suitable location for sampling as well as suitable sampling life stage of the insect were obtained to be 12 on, lower leaf surface and egg stage of the ladybeetle, respectively. E. chrysomelina preferred cucumber to other host species under laboratory conditions. Two preference experiments were conducted under field conditions. During the first experiment, the preferences of E. chrysomelina to cucumber and marrow (two most preffered hosts in the laboratory experiment) were evaluated. In the second experiment preference of the ladybeetle to different cucumber cultivars (Prince, Superdominus, R S Fronto as well as Syrana) was arranged in a split plot (in time), employing a completely randomized blocks design of four replications. In the course of the first experiment the mean total population at different developmental stages of E. chrysomelina was found to be higher on cucumber than on marrow from early till late June. As for the second experiment the mean total population at different developmental stages of the ladybeetle was significantly higher on Superdominus cultivar than on the other cultivars tested. So, it is recommended that in the areas suffering from high populations of this pest, cultivation of Superdominus variety be either avoided or it be cultivated as a trap crop along with the other control measures employed to suppress the pest, melon ladybeetle.