بررسي اثر متقابل نماتد ريشه گرهي Meloidogyne javanica و قارچ عامل پژمردگي ورتيسيليومي Verticillium dahliae روي نهال‌هاي برخي از ارقام زيتون

A Study of the Interaction of Root-Knot Nematode Meloidogyne javanica and Wilt Agent Verticillium dahliae on Seedlings of some Olive Cultivars

در اين تحقيق نمونه‌برداري از قارچ Verticillium dahliae سويه غير برگريز (SS-4) از باغ‌هاي آلوده زيتون در ناحيه توشن واقع در جنوب شهر گرگان انجام گرفت. نماتد ريشه گرهي، Meloidogyne javanica، از نهال‌هاي زيتون آلوده جداسازي شده و بعد از شناسايي گونه، نماتد روي نشايهاي گوجه‌فرنگي رقم روتگرز تكثير گرديد. در اين آزمايش نهال‌هاي يكساله زيتون رقم زرد، روغني، كرونيكي (مقاوم به ورتيسيليوز) و مانزانيلا (حساس به ورتيسيليوز) در بستري از خاك لومي شني سترون كشت شدند. آزمايش بر اساس طرح كاملاً تصادفي در 32 تيمار و پنج تكرار به صورت ذيل طراحي گرديد: شاهد، نماتد به تنهايي، قارچ به تنهايي و قارچ + نماتد. ميزان زادمايه نماتد با سه جمعيت (2000، 3000 و 4000) لارو سن دوم و در مورد قارچ 10 عدد ميكرواسكلروت در هر گرم خاك بستر براي هر گلدان تعيين گرديد. گلدان‌ها در شرايط گلخانه با نور طبيعي و دماي 25-27 درجه سلسيوس نگهداري شدند. پس از گذشت 10 ماه از مايه‌زني نهال‌ها از خاك خارج و پارامترهايي مانند وزن تر ريشه و ساقه، تعداد گال و توده تخم ايجاد شده در ريشه و ميزان درصد نشانه‌هاي بيماري در بخش هوايي نهال، قهوه‌اي شدن بافت آوندي، كاهش ارتفاع نهال و كلونيزاسيون بافت ريشه و ساقه توسط قارچ اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه حضور نماتد موجب كاهش كلونيزاسيون ريشه و ساقه توسط قارچ شده است و در مقابل وجود قارچ نيز سبب كاهش گالزايي و توليد توده تخم از سوي نماتد شده است. در حالي كه بيشترين درصد نشانه‌هاي بيماري روي بخش هوايي نهال‌ها در تيمارهاي قارچ + نماتد مشاهده گرديد. پژمردگي ناشي از فعاليت قارچ در بخش هوايي در تيمارهاي قارچ + نماتد، در رقم زرد از بيشترين مقدار برخوردار بود. كمترين شدت پژمردگي قارچي در رقم كرونيكي در تيمارهايي كه قارچ را به تنهايي دريافت كرده‌اند مشاهده شد. گالزايي و توليد توده تخم نماتد در ريشه به ترتيب در ارقام مانزانيلا، زرد، روغني و كرونيكي كاهش يافته بود (05/0? p).

In the course of the present study, samples were taken from the non-defoliant strain of Verticillium dahliae (SS-4) from infected olive groves in Toshan area in Southern Gorgan. Root-knot nematode, Meloidogyne javanica, was recovered from infested olive seedlings and after identification was reaned on tomato seedlings cv. Rutgers. During the study, one-year-old seedlings of olive cultivars Zard, Roghani, Koroneiki (resistant to verticilliosis) vs. Manzanilla (sensitive to verticilliosis), were transplanted to pots containing 2000g of sterilized sandy loam soil. The experimental study was conducted in a completely randomized design of 32 treatments and five replications. Treatments consisted of: control, mere nematode, fungus alone, and fungus + nematode. Pots were inoculated with (2000, 3000, 4000) J2 of the nematode and/or (10 no/g soil) microsclerotia of fungus as according to the treatments. Pots were placed on glasshouse benches at a temperature of 25-27°C and in natural light. The experiment was terminated after 10 months past with the following parameters determined: fresh weight of root and stem, no. of galls and egg masses per each root system, percentage of incidence of symptom on aerial parts, browning of vascular tissue, decrease in seedling height and stem/root tissue colonization by the fungus. Results indicated that presence of nematode caused reduction in colonization of the fungus in the root and stem and vice versa, meaning that presence of fungus caused reduction in no. of galls and egg masses produced by the nematode. This was when a maximum percentage of disease symptoms on aerial parts was observed in fungus + nematode treatments. Severe fungal wilt on aerial parts of Zard cultivar was observed in fungus + nematode treatments and mild fungus wilt was observed in mere fungus treatments and in the case of Koroneiki cultivar. The reduction of gall and egg mass production in root system occurred respectively in cvs. Manzanilla, Zard, Roghani and Koroneiki cultivars (p?0.05).