ارزيابي اثرات شدت مدت خشكسالي ها در مقياس زماني گوناگون بر نوسان هاي سطح آب زيرزميني (مطالعه ي موردي: دشت نيشابور)

Evaluation of Drought Severity-Duration Effects on Watertable Elevation at Different Time Scales (Case Study: Neyshabur Plain)

دشت نيشابور در سال هاي اخير با افت چشمگير سطح آب زيرزميني مواجه شده است. در نتيجه، نقش عوامل مديريتي در اين دشت داراي اهميت مي باشد. از آن جا كه پراكندگي بارندگي و ويژگي هاي زمين شناسي، در نقاط گوناگون دشت متفاوتند، در اين پژوهش براي بررسي اثر خشك و ترسالي ها بر نوسان هاي سطح آب زيرزميني، ابتدا از بين چاههاي مشاهده اي انتخاب شده در سطح دشت، با استفاده از تحليل خوشه اي با كاربرد روش "وارد" (Ward)، 6 چاه مشاهده اي معرف براي هرخوشه از دشت انتخاب گرديد (خوشه ي 1: سلطان آباد، خوشه ي 2: فيلخانه، خوشه ي 3: امان آباد، خوشه ي 4: اراضي مهندس، خوشه ي 5: اميرآباد و خوشه ي 6: حسين آباد جنگل). سپس ميانگين بارندگي در طول دوره ي 85-1352 در هر كدام از خوشه ها با استفاده از روش IDW محاسبه شد. نتايج آزمون من-كندال نشان دادند كه شيب سطح آب زيرزميني در هر 6 چاه مشاهده اي براي ماههاي گوناگون داراي روند منفي مي باشد. لذا، روند از سطح آب زيرزميني چاه مشاهده اي معرف هر خوشه به روش برون يابي منحني روند حذف گرديد. نتايج همبستگي پيرسون بين بارش و سطح آب زيرزميني فاقد روند نشان دادند كه اثرات بارندگي بر سطح آب زيرزميني به صورت سالانه تكرار مي گردد؛ لذا، براي يافتن اثرات خشكسالي و ترسالي بر سطح آب زيرزميني، از شاخص SPI استفاده شد. نتايج تحليل ها نشان دادند كه براي خوشه ي 1 تا 6 بيش ترينR2 بين سطح آب زيرزميني فاقد روند و SPI با مقياس زماني به ترتيب 54، 42، 36، 48، 36 و 36 ماهه برابر با 405/0، 434/0، 063/0، 248/0، 362/0 و 211/0 مي باشند. نتايج نشان مي دهند كه خوشه ي امان آباد تحت تاثير حركت جريان هاي آب زيرزميني، بويژه تغذيه و حركت آب هاي زيرزميني از بخش شرقي دشت و ارتفاعات بينالود قرار دارد.