مطالعه تطبيقي كيفيت زندگي در بافت‌هاي خودرو و برنامه‌ريزي شده اسلامشهر

A comparative study on quality of life of Eslamshahr,s planed and plan less urban areas

مفهوم كيفيت زندگي با هدف ارتقاي زندگي ساكنان رويكردي است كه طي سال‌هاي اخير در طرح‌هاي شهري مورد توجه قرار گرفته است. هدف كلي از پژوهش حاضر، تبيين كيفيت زندگي شهري و بررسي آن در سكونت‌گاه‌هايي با بافت خودرو و برنامه‌ريزي‌شده با مورد مطالعاتي قايميه به‌عنوان محله خودرو در اسلامشهر و واوان به‌عنوان محله برنامه‌ريزي‌شده در جوار آن بوده است.«كيفيت زندگي» مفهومي پيچيده و متاثر از عوامل گوناگون از جمله عوامل اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي، كالبدي وفضايياست و دو بعد عيني و ذهني دارد. پايداري و بهزيستي از مولفه‌هاي مهم كيفيت زندگيهستند. مدل تحقيق بعد از طي چهار گام و با تاكيد بر بومي‌كردن شاخص‌ها ازيازده مولفه اصلي مسكن، محله، آمد و شد، امكانات و تسهيلات، تفريح و فراغت، امنيت، فرصت‌ها وتهديدهاياقتصادي، بهداشت محيط زيست، روابط همسايگي، حس تعلق و مديريت و حكمروايي شهري تشكيل شده است.مدل مفهومي تحقيق به كمك شيوه تحليل عاملي روايي‌سنجي شد. اين تحليل نشان داد كه شاخص‌هاي مورد نظر 78% پراش جامعه آماري را بيان مي‌كنند كه اين رقم مبيّن روايي مدل تحقيق است. دراين پژوهش بعد ذهني كيفيت زندگي با بررسي ميزان رضايتمندي ساكنان دو محله از شاخص‌هاي كيفيت زندگي با كمك طيف پنج گزينه‌اي ليكرت مورد پژوهش قرار گرفت.جهت انجام اين امر در هر محله 175 پرسش‌نامه به روش نمونه‌گيري تصادفي ساده تكميل شد. برخي شاخص‌هاي عيني نيز با روشمشاهده كارشناسي و مطالعات كتابخانه‌اي سنجيده شد و در نهايت به‌منظور تحليل همزمان شاخص‌هاي عيني و ذهني و نيز براي مطالعه تطبيقي دو محله از روش تحليل سلسله‌مراتبي(AHP) استفاده شد. در نتيجه بررسيدرستي فرضيه تحقيق كه كيفيت زندگي مطلوب‌تري را براي بافت برنامه‌ريزي‌شده در نظر گرفته بود، تاييد و مشخص شد كه واوان با5118/1 امتياز نسبت به قايميه با 8014/0امتياز،كيفيت زندگي مطلوب‌تري دارد.اين برتري در زمينه‌هاييچون آمد و شد، امكانات و تسهيلات، تفريح و فراغت نمود بيشتري داشته است در حالي كه در ارتباط با حس تعلق، روابط همسايگي و امنيت،وضعيت بافت خودرو (قايميه)مطلوب‌تر ارزيابي شده است.