تاثير موقعيت اقتصادي و اجتماعي بر عملكرد تحصيلي داوطلبان ورود به آموزش عالي ايران

تحليل موقعيت اقتصادي، اجتماعي و پيشينه خانوادگي داوطلبان ورود به آموزش عالي و تاثير آن بر نمره كل نهايي اكتسابي آنان، هدف اصلي اين بررسي را شامل مي‌شود. در اين مقاله، ميزان تاثير عوامل تشكيل‌دهنده اين موقعيت‌ها مشتمل بر تحصيلات پدر و مادر، شغل پدر، سطح درآمد در جنسيت‌هاي مختلف، با در نظر گرفتن استان محل اقامت داوطلب در هريك از گروه‌هاي آزمايشي بررسي مي‌شود. داده‌هاي آزمون بر اساس اطلاعات و مدارك موجود در سازمان سنجش آموزش كشور و فرم‌هاي نظرخواهي تعداد 663630 نفر از داوطلبان آزمون سراسري سال 1387 كه در گروه‌هاي آزمايشي علوم رياضي و فني، علوم تجربي و علوم انساني در جلسه آزمون حاضر بوده و ديپلم خود را در سال 1386 دريافت كرده و گروه آزمايشي امتحاني آنان با رشته‌اي كه در آن ديپلم گرفته‌اند تطابق داشته، جمع‌آوري شده است. روش آماري اين تحقيق، استفاده از مدل‌هاي چندسطحي با استفاده از نرم‌افزارهاي آماري است. نتايج نشان مي‌دهد هريك از متغيرهاي تشكيل‌دهنده موقعيت‌هاي اقتصادي و اجتماعي، با تاثير متفاوت، در افزايش نمره كل داوطلبان (عملكرد تحصيلي مدرسه) در گروه‌هاي آزمايشي مختلف موثر هستند و تفاوت معني‌داري بين نمره كل داوطلبان زن و مرد در گروه‌هاي آزمايشي علوم تجربي و علوم انساني مشاهده مي‌شود؛ اما در گروه آزمايشي علوم رياضي و فني، اين تفاوت معني‌دار نيست و خانواده‌هايِ داراي موقعيت‌هاي اقتصادي و اجتماعي بهتر، فرزندان خود را به سمت رشته‌هاي گروه آزمايشي علوم رياضي و فني و سپس علوم تجربي سوق مي‌دهند. افزايش سطح هريك از متغيرهاي تشكيل‌دهنده اين موقعيت‌ها اثر بيشتري بر داوطلبان گروه آزمايشي علوم رياضي و فني و سپس علوم تجربي و در نهايت گروه آزمايشي علوم انساني دارد.

In this paper the effects of socio-economic status and family background on total mark of candidates is analyzed. This analysis contains the degree of effectiveness of socio-economic status which includes parents’ education level, fatherʹs job, and the incomes of family with respect to gender, province and the applicants’ examination group. The data was gathered from NOET documents and a questionnaire with a sample size of 663,630 applicants in three examination groups (empirical science, human sciences, mathematics and physics) who had sat in exams. In addition, the sample was restricted to applicants who had obtained their diploma in 2008 and the examination group of their diploma being mathematics. Multi-leveled models were used for data analysis. The analyses show that socio-economic status increases the total mark of applicants and there are significant differences between the total mark of men and women in human and empirical sciences group, but there are not any differences in mathematics and physics group. The families with higher socio-economic status encourage their children to study in empirical science and mathematics and physics. Finally socio-economic status, in order, has more effects on total marks in mathematics and physics, empirical science and human sciences.