بازنمايي گفتمان سنت اسلامي از تجربه ديني در سينماي ايران؛ تحليل گفتمان فيلم زير نور ماه

The Representation of Religious Experience in Iranian Cinema from the Standpoint of Traditional Islamic Discourse; A Discourse Analysis of the Movie "Zire Noore Mah (Under the Moon Light)"

مقاله حاضر با استفاده از نظريه بازنمايي و رويكرد تحليل گفتماني، به بازنمايي گفتمان سنت اسلامي در رابطه با تجربه ديني در سينماي ايران مي‌پردازد. در واقع، سنت تنها گفتماني است كه دين و آموزه‌هاي وحياني را به‌طور متقن مي‌پذيرد و “عقل قدسي” نيز معيار داوري گفتمان سنت اسلامي در باب مسايل شناختي، هستي‌شناختي و اخلاقي است و در هيچ نقطه‌اي با آموزه‌هاي وحياني در تقابل قرار نمي‌گيرد. تجربه ديني هم كه تابعي از اصول موضوعه اين گفتمان است به‌شيوه خاصي از رابطه انسان با ماوراي طبيعت اشاره دارد. اين شيوه خاص رابطه در دو زمينه قابل مشاهده است: اول، در زمينه زندگي واقعي كه تنها توسط فردي كه چنين تجربه‌اي را كسب مي‌كند قابل مشاهده است. دوم، در زمينه زندگي تخيلي فيلم و سينما كه بازنمايي تجربيات فردي مي‌باشد كه توسط مخاطبان سينما قابل مشاهده است. سينماي استعلاگراي ايران به‌مثابه يكي از مهم‌ترين “رسانه‌هاي تصويري”، به بازنمايي گفتمان‌هاي مختلف شكل گرفته در رابطه با تجربه ديني پرداخته است. از ميان سه گفتمان عمده روشنفكري، روشنفكري ديني و سنت اسلامي، در اين مقاله به گفتمان سوم مي‌پردازيم و فيلم سينمايي زير نور ماه را كه با اين رويكرد قابل تبيين است، مورد توجه و تحليل قرار مي‌دهيم.

In this paper, the representation of religious experience in Irans cinema is analyzed from the stand point of Islamic tradition discourse, using the representation theory and the discourse analysis approach. In fact, the tradition discourse is known as a discourse which conclusively accepts the religion and the revelationteachings and also “divine wisdom”. Factors such as moral, cognitive issues and ontology are among the criteria for judging the Islamic tradition discourse. These factors have not any conflict with the revelation teachings. Religious experience is also the main principle of this discourse which refers to a special way of connection of the human being with the metaphysics. This connection is visible from two aspects, firstly one s real life who has experienced these connections. Second, one s fantasy based life, in film and cinema in which personal experiences are represented and are made visible to the audience. Spiritual Cinema of Iran as one of the most important visual media has paid attention to represent diverse discourses concerning religious experience. According to this article s original research documents, there are three discourses concerning religious experience in the cinema, which include intellectualism, religious intellectualism and Islamic tradition discourses. This article is concerned with the third discourse and uses it to analyze the movie Zire Noore Mah.