بررسي تاثير عوامل خاكي و ژيومورفولوژيك بر موفقيت رشد گونه‌هاي درختي دست‌كاشت در ايستگاه تحقيقاتي كامفيروز- فارس

در اين تحقيق چگونگي تاثير عوامل خاكي بر رشد و يا ممانعت از رشد نهالهاي كاشته شده در يك طرح پيشاهنگ استقرار گونه‌هاي درختي بررسي شده است. طرح اصلي شامل 9 تيمار گونه‌هاي مختلف درختي در 3 تكرار بوده كه در قالب آماري بلوكهاي كامل تصادفي اجرا شده است. آماربرداري نهالها در طول سال دوم تا سال پاياني طرح انجام و زنده‌ماني گونه‌هاي كاشت شده در دو نوبت (ابتدا و انتهاي فصل رويش) از طريق شمارش نهالهاي سبز و خشك ثبت گرديد. اجراي ده‌ساله آزمايش و تحليل نتايج نشان از اين داشت كه بين تيمارها و نيز تكرارها تفاوت معني‌دار وجود دارد. براي بررسي علت تغييرات در تكرارها تحقيق حاضر به انجام رسيد. در اين تحقيق با ديدگاهي نو مبتني بر يافتن مهمترين عامل خاكي تاثيرگذار بر رشد گياه، ضمن تفكيك واحدهاي خاك براساس ويژگيهاي پستي بلندي، سنگ‌شناسي، و ژيومورفولوژي، ريخت‌شناسي نيمرخ خاك آنها تعيين و برخي ويژگيهاي مهم آزمايشگاهي نمونه‌هاي خاك اندازه‌گيري شد. همچنين ميزان شادابي توده گياهي موجود به‌روش مشاهده‌اي امتيازدهي شد. اساس تغييرات واحدهاي اصلي خاك بر مبناي توپوگرافي استوار بوده و براين اساس به سه واحد اصلي A، B و C تفكيك شد. جداسازي واحدهاي فرعي خاكها براساس دو گروه عوامل بازدارنده و عوامل تعديل كننده رشد گياهي بود. از مهمترين موانع رشد گياه، زير لايه آهك رس و ميزان متراكم بودن آن و ديگري درصد شيب است كه سبب افزايش رواناب و كاهش ميزان آب قابل استفاده است. درصد سنگ و سنگريزه در نيمرخ از مهمترين عاملهاي تعديل كننده است كه شدت تاثير عاملهاي محدود كننده را كاهش مي‌دهد. ميزان هماهنگي تغييرات ويژگيهاي فيزيكي‌، شيميايي و ريخت شناسي خاك با تغييرات ميانگين درصد زنده‌ماني گونه‌هاي گياهي در تكرارها تحليل گرديد. روشي كه در اين تحقيق به‌كار گرفته شده، خواهد توانست براي مطالعه ارتباط خاك و گياه در محيط‌هاي طبيعي به‌عنوان جايگزيني براي روشهاي رايج كه خاك را مستقل از گياه مورد بررسي قرار مي‌دهد به‌كار گرفته شود. همچنين براساس الگوي اين تحقيق، مي‌توان روشي سامان‌مند (سيستماتيك) براي طبقه‌بندي اراضي با هدف جنگل‌كاري در مناطق خشك پايه‌ريزي كرد.

Effect of edaphic and geomorphologic factors on the growth promotion or restriction of the planted seedlings of Cupressus sempervirens var. horizontalis Mill., Cupressus sempervirens var. arizonica Greene., Pinus brutia Elwes Henry., Pinus eldarica Medw., Ailanthus glandulosa Desff., Robinia pesudoacacia L., Quercus brantii var. persica Zohary., Fraxinus rotundifolia Mill. and Elaeagnus angustifolia L. was studied in a pilot project at the Kamfirooz research station in Fars province. The statistical design was completely randomized block with 3 replications. As in a previous 10-years study in the same area with the same species, significant differences had been observed among replications, we designed this problem oriented study to pinpoint the edaphic and geomorphologic factors, which might have influenced the performance of these species. Soil map units (SMU) were differentiated on the basis of topographical and geomorphological aspects. In each SMU, morphological characteristics of soil profiles (depth to the lithic contact) were studied, and three units A, B and C wee separated. Subunits were selected on the basis of factors that prohibit or improve plant growth. It was hypothesized that the presence or absence and the degree of cementation of marl stratum in the subsoil, and the degree of slope and amount of stones in the rooting zone, were the growth limiting factors. Moreover, soil physical and chemical characteristics were considered as the effective growth-modifying factors. The growth was evaluated visually and numerically from 1 (the best) to 5 (the worst). Also the 4 years average of survival rates in each replication were used to evaluated the relationship between plant growths and soil factors. We strongly believe that the morphology followed in our study is superior to the currently used evaluation techniques, as it takes into account those factors which heavily affect plant growth in our area.