بررسي تنوع ژنتيكي برخي از اكوتيپ‌‌هاي گل گاوزبان ايراني (Echium amoenum Fisch& Mey.) نواحي شمال و غرب ايران با استفاده از نشانگرهاي مولكولي RAPD

در اين تحقيق، از نشانگر مولكولي RAPD براي تعيين تنوع ژنتيكي 16 اكوتيپ گل گاوزبان ايراني (Echium amoenum Fisch& Mey.) جمع‌‌آوري شده از برخي مناطق شمال و غرب ايران استفاده شد. به اين منظور DNA ژنومي با استفاده از روش STE استخراج و واكنش زنجيره‌‌اي پليمراز (PCR) با استفاده از 23 آغازگر RAPD بر روي DNA ي ژنومي مورد مطالعه انجام گرديد. از تعداد 438 نوار باندي قابل تشخيص ايجاد شده 385 باند (9/87?) در بين اكوتيپ‌‌هاي مختلف چندشكلي نشان دادند. نوارهاي باندي براساس وجود (1) يا عدم وجود باند (0) كد گذاري شد. براي تعيين ميزان تشابه بين اكوتيپ‌‌ها، از ضريب تشابه دايس استفاده گرديده و براساس آن تجزيه خوشه‌‌اي به روش UPGMA انجام و دندروگرام مربوطه رسم گرديد. تجزيه خوشه‌اي، اكوتيپ‌‌هاي مورد مطالعه را در 8 گروه اصلي طبقه‌‌بندي نمود. بيشترين تشابه (68/0) بين دو اكوتيپ قزوين- لرستان و كمترين ميزان تشابه (33/0) بين اكوتيپ‌‌هاي جنت رودبار- گرگان مشاهده گرديد. با توجه به نتايج به دست آمده مي‌‌توان نتيجه گرفت كه تنوع ژنتيكي نسبتاً خوبي بين اكوتيپ‌‌هاي گل گاوزبان ايراني وجود دارد و نشانگر مولكولي RAPD ابزار مناسبي جهت ارزيابي تنوع ژنتيكي بين اكوتيپ‌‌هاي گل گاوزبان ايراني مي‌‌باشد.

Random amplified polymorphic DNA (RAPD) markers was used to characterize genetic diversity among 16 ecotypes of Iranian Echium amoenum collected from western and northern regions of Iran. Total genomic DNA was extracted by STE method and polymerase chain reaction (PCR) was performed using twenty three RAPD primers. From 438 scoreable bands, three hundred and eighty five bands among different ecotypes were polymorphic (87/9%). RAPD products were scored for presence (1) or absence (0) of each amplicon. Binary method and subsequently genetic similarity was calculated by employing Dice index. Cluster analysis was carried out according to UPGMA algorithm. Cluster analysis, classified ecotypes into eight main groups. The highest similarity (0.68) was found between Gazvin and Lorestan ecotypes, whereas, the lowest was between Gannat Roudbar and Gorgan. The results showed there was a moderate level of genetic diversity among Echium amoenum ecotypes. Moreover, results indicated that RAPD technique is an efficient tool for assessing genetic diversity in Iranian Echium amoenum ecotypes.