ارزيابي شاخص هاي تحمل به تنش خشكي در ژنوتيپ هاي فسكيوي بلند

به منظور بررسي شاخص هاي تحمل به تنش خشكي و شناسايي ژنوتيپ هاي متحمل به آن‌، 75 ژنوتيپ فسكيوي بلند (Festuca arundinace) (شامل 25 ژنوتيپ گروه والدين، 50 ژنوتيپ حاصل از نتاج پلي كراس در دو گروه 25 تايي زودرس و ديررس) در دو آزمايش با دو سطح آب كاربردي شامل 50 و 100 درصد تخليه رطوبت قابل استفاده خاك از عمق توسعه ريشه به صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. شاخص هاي كمي تحمل، شامل ميانگين عملكرد، ميانگين هندسي عملكرد، شاخص تحمل به تنش، شاخص حساسيت به تنش و شاخص تحمل محاسبه شدند. نتايج تجزيه واريانس حاكي از وجود تنوع ژنتيكي قابل ملاحظه بين ژنوتيپ هاي مورد بررسي در هر گروه آزمايشي بودند. تحليل همبستگي بين عملكرد در شرايط تنش و عدم تنش با شاخص هاي مذكور نشان داد كه شاخص هاي ميانگين عملكرد، ميانگين هندسي عملكرد و شاخص تحمل به تنش به علت دارا بودن بيشترين ضريب همبستگي با عملكرد، مناسبترين شاخص ها براي تعيين ژنوتيپ هاي متحمل به شرايط كم آبياري مي باشند. نمودار چند متغيره باي پلات روي تمام شاخص ها و نمودار سه‌بعدي روي مهمترين شاخص ها (ميانگين هندسي عملكرد و شاخص تحمل به تنش)، ژنوتيپ هاي يكساني را به‌عنوان متحمل ترين ژنوتيپ ها در شرايط كم آبياري معرفي نمود. در مجموع ژنوتيپ هاي شماره 15 و 21 در گروه والدين، ژنوتيپ هاي 10 و 23 در گروه زودرس و ژنوتيپ هاي 3، 5 و 13 در گروه ديررس براي محيط هاي داراي تنش خشكي معرفي شدند. براي گروه بندي ژنوتيپ ها بر اساس سه شاخص ميانگين عملكرد، ميانگين هندسي عملكرد و شاخص تحمل به تنش از تجزيه خوشه اي استفاده شد كه تاييدي بر نتايج حاصل از نمودار باي پلات و نمودار سه‌بعدي در شناسايي ژنوتيپ هاي متحمل بود.

In order to study drought tolerance indices and to identify drought tolerant genotypes, 75 genotype of tall fescue (Festuca arundinace) (25 early maturity, 25 late maturity and 25 parental genotypes) were evaluated under moisture stress and non-stress field environments using a randomized complete block design for each environment in the research farm of Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran. Five drought tolerance indices including mean productivity (MP), geometric mean productivity (GMP), stress tolerance index (STI), stress susceptibility index (SSI), and tolerance index (TOL) were calculated. Analysis of variance for each maturity group showed that there was a significant genetic variation among genotypes for all criteria. Correlation analysis showed that MP, GMP and STI had significant and positive correlation coefficient with yield under both stress and non stress conditions, suggesting that these indices are more efficient in determining drought tolerant genotypes. Based on multivariate biplot on all indices and triple plot on the two most important indices (STI and GMP) similar genotypes were indentified as the most tolerant genotypes in low irrigation condition. These were genotypes number 21 and 23 in parental group, numbers 10 and 23 in early maturing group and 3, 5 and 13 in late maturing group. Classification of genotypes using cluster analysis based on the three indices of MP, GMP and STI confirmed the results of biplot and triple plot for identifying tolerant genotypes.