تجزيه الگوي اثر متقابل ژنوتيپ و محيط براي عملكرد علوفه در فسكيوي بلند با استفاده از روش چند متغيره AMMI

اين مطالعه به منظور بررسي الگوي اثر متقابل ژنوتيپ و محيط براي عملكرد علوفه 25 ژنوتيپ فسكيوي بلند در 7 محيط (تركيب سال و مكان) انجام شد. تجزيه آثار افزايشي جمع پذير و آثار متقابل ضرب پذير نشان داد كه آثار ژنوتيپ، محيط و اثر متقابل بين آنها بسيار معني دار بود و سه مولفه اول 89 درصد از مجموع مربعات اثر متقابل را توجيه نمودند. براساس نمودار باي‌‌پلات اولين مولفه اصلي و ميانگين عملكرد علوفه براي ژنوتيپ ها و محيط ها، ژنوتيپ هاي شماره 8 و 20 به‌عنوان پايدارترين ژنوتيپ هاي پرمحصول شناسايي شدند. ژنوتيپ هاي 1، 12و 14 در مرتبه دوم به‌عنوان ژنوتيپ هاي پايدار و پر محصول جاي گرفتند. نمودارهاي تجزيه الگوي واكنش ژنوتيپي ترسيم شده براساس دو مولفه اول و معني دار مدل براي ژنوتيپ ها و محيط ها و همچنين تجزيه خوشه اي براساس آماره هاي پايداري مدل AMMI3 شامل SIPC3 و EV3 نشان داد كه ژنوتيپ 8 با داشتن عملكرد بيش از ميانگين، سازگاري عمومي مطلوب دارد. ژنوتيپ هاي 1، 9 و 12 پايداري متوسط تا ضعيف داشتند و ژنوتيپ هاي 10، 13، 19 و 25 به‌عنوان ناپايدارترين ژنوتيپ ها شناخته شدند. براساس نتايج بدست‌آمده مي توان ژنوتيپ هاي 2و 16 و 17 را واجد سازگاري خصوصي به محيط هاي با آبياري مطلوب (سال هاي 87 و 88 ارزيابي در اصفهان) و ژنوتيپ 18 را واجد سازگاري خصوصي به شرايط كمبود آب آبياري (سال‌هاي 86 و 87 ارزيابي در لورك) دانست. نتايج نشان داد كه محيط هاي مورد ارزيابي همگي در ايجاد اثر متقابل سهم داشتند و كمبود آب آبياري به شدت بر عملكرد ژنوتيپ ها تاثيرگذار بود.

The research was conducted to investigate genotype × environment interaction for forage yield of 25 tall fescue genotypes at seven environments (combinations of years and locations). Analysis of additive main effects (analysis of variance) and multiplicative interaction effects (principal components analysis) revealed that the effects of genotype, environment, and genotype × environment interaction were highly significant. The first three principal components explained 89% of the total variation. Biplot of the first principal component and mean forage yields for genotypes and environments revealed genotype numbers 8 and 20 as the most stable and high yielding genotypes. The genotype numbers 1, 12, and 14 were detected in the second rank of stability and high yielding. Pattern analysis of the two first significant principal components for genotypes and environments and also cluster analysis based on stability statistics of AMMI3 model (SIPC3 and EV3) showed that genotype number 8 had general stability. Yield of the genotype was higher than average of all of the studied genotypes indicating general adaptability. Genotype numbers 1, 9, and 12 had medium to low stability. Genotype numbers 10, 13, 19, and 25 were recognized as unstable ones. Genotypes of 2, 16 and 17 can be nominated as genotypes with narrow adaption to environments with sufficient irrigation (years of 87 and 88, Isfahan site) and genotype number 18 as genotype with narrow adaption to defficient irrigation condition (years of 86 and 87, Lavark site). All the environments contributed to the interaction effects and defficient irrigation has intensely affected the genotype yields.