مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تاثير كاربرد فاضلاب شهري در آبياري سورگوم بر برخي خصوصيات فيزيكي خاك

چكيده فارسي :

در اين مطالعه، اثرات استفاده كوتاه مدت از فاضلاب خانگي بر تعدادي از خصوصيات فيزيكي مهم خاك ناشي از چهار عامل كيفيت آب آبياري (آب معمولي، فاضلاب خام و فاضلاب تصفيه شده)، بافت خاك (دو نمونه خاك لومي)، روش آبياري (سطحي و زيرسطحي) و حضور و عدم حضور گياه، در قالب تحقيقات گلداني و در محل تصفيه خانه فاضلاب شهرك اكباتان (تهران) در سال 1387 مورد بررسي قرار گرفت. طول دوره آزمايش چهار ماه و گياه مورد مطالعه سورگوم بود. در انتهاي دوره مطالعه، پارامترهاي فيزيكي خاك شامل چگالي ظاهري و شدت نفوذ نهايي اندازه گيري شده و نتايج با استفاده از طرح آماري كاملاً تصادفي با سه تكرار، و منحني هاي خصوصيات رطوبتي خاك با نرم افزار RETC بررسي و مقايسه شدند. در خصوص اثرات كيفيت آب آبياري بر منحني خصوصيات رطوبتي خاك، به طور ميانگين ميزان آب قابل استفاده در خاك هاي تحت آبياري با فاضلاب (تصفيه شده و خام) در مقايسه با آب معمولي در حدود 4 درصد حجمي و به طور نسبي به ميزان 24 درصد افزايش نشان داد. ميانگين ظرفيت نگهداري آب در خاك در نقطه 1/0 بار بين 5/9 تا 10 درصد حجمي، در نقطه 33/0 بار بين 5/4 تا 5 درصد حجمي و در نقطه يك بار بين 5/1 تا 2 درصد حجمي، در خاك هاي تحت آبياري با فاضلاب خام و تصفيه شده، بيشتر از تيمارهاي آبياري شده با آب معمولي بود كه نشان از بهبود نسبي ساختمان خاك داشت. به طور كلي شدت نفوذ نهايي خاك هاي تحت آبياري با فاضلاب خام و تصفيه شده در مقايسه با تيمار آب معمولي افزايش نشان داد، اما اختلاف به دست آمده معني دار نبود. در خصوص چگالي ظاهري خاك، به دليل كوتاه بودن دوره كاربرد فاضلاب، تاثير قابل توجهي مشاهده نشد. به طور كلي با توجه به اندازه گيري هاي انجام شده، شواهد نشان مي دهد كه آبياري با فاضلاب به دليل وجود تركيبات مختلف شيميايي و آلي (از جمله غلظت بالاي منيزيم) به خصوص در شرايط تحت كشت و حضور گياه، در راستاي بهبود ساختمان خاك و افزايش ظرفيت نگهداري آب در خاك عمل نموده است.