بررسي شناسايي و معرفي گرمابه هاي تاريخي اقليم سرد زنجان

a survey on studing recognizing and and representing historical bathhouses in cold regions of zanjan

گرمـابه هـاي شهر زنجان در دوره قـاجـار كه تعداد آنها به 6 باب مي رسند(5 باب فعال ويك باب غير فعال)، در اين مقاله مورد بررسي قرارگرفتهاند. اين گرمابه ها به دليل موقعيت مكاني آنها، در پيرامون بافت قديم بازار زنجان قرار دارد، و با علم به اين كه بازارها علاوه بر عملكرد اقتصادي، فرهنگي و مذهبي، به عنوان اصلي ترين مسير ارتباط مردمي و خدمات شهري محسوب مي شدند، از اهميت بالايي برخوردارند. از طرفي، معماري و فرم گرمابه هاي تاريخي شهر، نوع تريينات و مواد و مصالح به كار رفته در اين بناها و ايجاد پيچ وخم هاي طول مسير، جهت دستيابي به گرمخانه ها، براساس محاسبات مهندسي و به صورت كاملاً دقيق ساخته شده است. با بررسي نوع معماري، پلان بناها، جانمايي ومحل احداث بنا در بافت تاريخي شهر، خصوصاً در كنار بازار تاريخي شهر مي توان اظهارداشت كه اين گرمابه ها در دوره قاجار احداث گرديده اند؛ كه مطابق با رشـد وتوسعـه بـازار به وجود آمده اند. در ساخت گرمابه ها از ساختار چهار ايواني و گنبد اصلي ودر بعضي ديگر از چهار ايواني كم عمق و به كارگيري ستون در بينه وگرمخانه استفاده شده است. در اين استان، به دليل هواي سرد، بيشتر از لاشه سنگ همراه با ملاط گل و پوشش كاهگل به عنوان عايق، استفاده شده است. اين گرمابه ها در عمق 5/3 تا 5/4 متري سطح زمين قرارگرفته اند؛ كه از خاك به عنوان يك عايق طبيعي استفاده شده است، ضمن اين كه اين بناها، در مقابل زلزله مقاومت بيشتري دارند