تحليل شطح بر مبناي تفكيك وجودشناسي و معرفت شناختي

Analyzing “Paradox” Based on Dissociation between Ontology and Epistemology

در بررسي ساختارِ معرفتي و زباني شطح، رويكردهاي متفاوتي وجود دارد. برخي از اين رويكردها، عموماً شطح را ناشي از وجودِ پارادوكس در سطحِ گزاره- اعم از پارادوكسِ وصفي و اسنادي- مي‌دانند. برخي ديگر سعي در رفعِ تناقض و تقليلِ شطح به گزاره هاي حقيقي دارند. بعضي هم با بررسي احوالِ عارفانه و معرفتِ شهودي سعي مي‌كنند بين اين شكلِ خاصِ بياني و اشكالِ ويژه تجاربِ عارفانه پيوند ايجاد كنند. همه اين رويكردها، ضمن روشن ساختنِ برخي از خصيصه هاي زبانِ عرفاني، بهطور عام، و شطح، به‌طور خاص، سعي در تحليل و تاويلِ شطحيات دارند. با وجود اين، به نظر مي رسد يكي از شاخص هاي اصلي و بنيادينِ شطح؛ يعني تفكيك وجودشناختي و معرفت‌شناختي در همه نگرش هاي رايج، مغفول مانده است. اين مقاله به بررسي شاخص هاي تفكيك وجودشناختي و معرفت شناختي و اهميتِ آن در پيدايي و تاويلِ شطح مي پردازد.

There are different approaches for analyzing linguistic and cognitive structures of “Paradox”. One approach believes that paradox originates from a kind of contradiction of the statements, either descriptive or predicative; another approach, by an attempt to eliminate the contradiction, reduces the paradox to true statements; the third approach, by investigating the mystical and intuitive experiences, attempts to make a link between these experiences and paradox. In short all the approaches explain the properties of mystical language in general, and those of the paradoxical language in specific, in order to analyze paradox as far as possible. Nevertheless it seems that one of the fundamental characteristics of paradox, i.e. dissociation between its ontological and epistemological aspects has been neglected in these studies. That is why the present article focuses on this distinction and reveals its significance in the formation and interpretation of paradox.