ساقي نامه ها نزديك ترين نوع ادبي به رباعيات خيام

Bacchanalians, the Closest Genre to Quatrains of Khayyām

هدف پژوهش حاضر، بررسي درونمايه ساقي‌نامه‌هاي فارسي از منظر انطباق‌پذيري آنها با مضامين رباعيات خيام است. به همين جهت 119 ساقي‌نامه موجود در تذكره‌هاي ميخانه و پيمانه به روش كتابخانه‌اي و با شيوه تحليل محتوا بررسي شده و از آنجا كه استقراي تام مدّ نظر بوده، نمونه‌گيري اعمال نشده است. نتيجه بيانگر اين مطلب است كه انديشه‌هايي چون اغتنام فرصت، مرگ‌انديشي، حيرت و شكوه از روزگار از موتيف‌هاي مشترك رباعيات خيام و ساقي‌نامه‌هاست، با اين تفاوت كه در رباعيات خيام رنگ فلسفي به خود گرفته و به صورت موجز بيان شده‌اند اما در ساقي‌نامه‌ها گاه رنگ عرفاني يا عاشقانه يافته و ميدان وسيع‌تري براي جولان داشته‌اند. علاوه بر اين، پديد‌آورندگان اين نوع ادبي، اغلب با انتساب نابساماني‌هاي اجتماعي به روزگار، اعتراض خود را در پوشش مي و مستي و اصطلاحات مربوط به آنها، فارغ از هرمحدوديتي اظهار كرده‌اند.

The present article studies the themes of the Persian bachanalians in order to find out how much they are similar to the themes in quatrains of Khay?m. The 119 examples in memoires of Meykh?ne and Peym?ne have been analyzed following an analytic method.This article lacks sampling because it did not intend an absolute induction. The findings of the research prove that themes and motifs like carpediem, thanatomania, amazement, and reproaching the fortune, are common in both bacchanalians and quatrains, although the themes in the latter are more philosophical and in concise words, and in the former more mystical and lyrical ad needless of any conciseness. Moreover the writers of bachanalians, by using mystical terms disguised their complains and expressed their objections freely