بررسي تيپ‌هاي همديد اقليمي شمال شرق كشور و ارتباط آنها با سامانه‌هاي گردشي روز نماينده مطالعه موردي: مشهد

Review the Climatic Synoptic Types of North East of Iran and Their Relation with Circular Systems of the Representative Day Case Study: Mashhad City

در اين پژوهش، از مجموعه داده‌هاي روزانه ي شش متغيّر اقليمي شامل ميانگين حداكثر دماي روزانه، حداقل دماي روزانه، بارش روزانه، فشار بخارهوا، مولفه باد مداري و نصف النهاري استفاده گرديد. دوره ي آماري داده‌ها از تاريخ 1/1/1360 تا 29/12/1382 به مدت 23 سال مي‌باشد. ابتدا پايگاه داده‌ها در نرم افزار Matlab به صورت آرايش ماتريس Pm×n تشكيل شد. آرايش ماتريس P، ماتريسي از پايگاه داده‌ها است كه در آن سطرها (m)، زمان و ستون‌ها (n)، عناصر اقليمي هستند. سپس يك تحليل خوشه‌اي پايگاني با روش ادغام وارد بر روي ماتريس استاندارد شده داده‌ها به منظور تيپ‌بندي صورت گرفت، پنج تيپ متمايز براي ايستگاه مشهد مشخص شد (تيپ معتدل، بارشمند، يخبندان، بسيار گرم و خشك بادي و گرم و خشك). يك روز نماينده نيز براي هر تيپ مشخص گرديد. در پايان الگوهاي گردشي تراز مياني جو (500 هكتوپاسكال) هر يك از تيپ‌ها تعيين شد. با توجه به نقشه هاي الگوهاي گردشي، نقش سامانه هاي پرارتفاع عربستان و جنوب ايران در ايجاد شرايط گرم و خشك و نقش فرود مديترانه، فرود شمال شرق ايران و پرفشار سيبري در سطح زمين در ايجاد دوره هاي سرد آشكار مي شود.

In this study, among the daily data sets, 6 climatic variables including maximum mean of daily temperature, minimum of daily temperature, daily precipitation, vapor pressure, circle wind phenomenon and Meridian elements were used. Statistical period of data is from 21, March, 1981 up to 19, March 2003 for 23 years. Firstly, data base was formed in Matlab software as Pm*n matrix array. P matrix is a matrix data base in which rows (m) are time and columns (n) are climatic features. Then a cluster analysis has been performed for classification of data by integration method entering on standardized data matrix. Five distinctive types were determined for Mashad station (temperate type, rainy, glacial, very hot and dry windy and hot and dry). A representative day was specified for each type. At the end, circular patterns of atmospheric intermediate level (500 hpa) of each type were determined. With respect to circular pattern maps, the role of high elevation systems of Saudi Arabia and south of Iran in creation of hot and dry conditions and the role of Mediterranean drop down, dropdown of Iran’s north east and Siberian high pressure at the ground surface in creation of cold periods will be manifested.