خودكارآمدي در زمينه رژيم درماني و نشانگرهاي آزمايشگاهي و باليني در بيماران تحت همودياليز

Relationship of Self-Efficacy with Therapeutic Regimen and Clinical/Laboratory Outcomes in Hemodialysis Patient

زمينه و هدف: خودكارآمدي سبب افزايش پيروي از رژيم درماني و كاهش مشكلات فيزيكي، رواني و اجتماعي در بيماران تحت همودياليز مي شود. پژوهش حاضر با هدف تعيين ارتباط بين خودكارآمدي در زمينه رژيم درماني و نشانگرهاي آزمايشگاهي/ باليني انجام شد. روش بررسي: دويست بيمار تحت همودياليز در اين مطالعه همبستگي مقطعي، شركت كردند. پرسشنامه "استراتژي‌هاي ارتقاي سلامتي افراد "جهت ارزيابي خودكارآمدي در زمينه رژيم درماني مورد استفاده قرار گرفت. نشانگرهاي آزمايشگاهي/باليني از جمله فسفات سرم، نيتروژن اوره خون، پتاسيم، كلسيم و اختلاف وزن بين جلسات دياليز از روي پرونده بيماران ثبت گرديد. بيماران مراجعه كننده به مراكز آموزشي درماني دانشگاه علوم پزشكي ايران از طريق نمونه‌گيري آسان مورد مطالعه قرار گرفتند. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 14 تحليل شد. يافته ها: يافته‌ها نشان داد كه خودكارآمدي با نشانگرهاي آزمايشگاهي از جمله پتاسيم، فسفات سرم، نيتروژن اوره خون در ارتباط بود (05/0 > P). اما بين خودكارآمدي با سطح كلسيم سرم ارتباط معني دار آماري وجود نداشت (05/0 < P). علاوه بر اين نشانگرهاي باليني اختلاف وزن بين دو جلسه دياليز, از نظر آماري با خودكارآمدي مرتبط بود (05/0 > P). نتيجه‌گيري: بر اساس يافته‌ها بيماران داراي خودكارآمدي بالاتر؛ سطح پتاسيم، فسفات و نيتروژن اوره خون پايين‌تري داشتند كه دال بر ميزان تبعيت بيشتر آن ها از رژيم درماني بود. بنابراين، پيشنهاد مي شود پرستاران برنامه‌هاي آموزشي را به منظور ارتقاي خودكارآمدي در بيماران مبتلا به نارسايي كليه به كار برده و از اين طريق ميزان مراقبت از خود و پيروي از رژيم درماني بيماران را افزايش دهند.

Background and Aim: Self-efficacy in hemodialysis patients has been found to be associated with increased adherence to treatment and decreased physical, psychological and social problems. The aim of this study was to determine the relationship between therapeutic regimen self-efficacy and clinical/ laboratory outcomes as adherence in hemodialysis patients. Material and Method: In this cross-sectional study, 200 hemodialysis patients were selected by convenience sampling method. The questionnaire, "Strategies used by people to promote health", assessed self-efficacy with therapeutic regimen. Clinical/Laboratory outcomes such as phosphate, nitrogen urea, potassium, calcium and weight gain between dialysis sessions were obtained from patients’ medical records. Data were collected from hemodialysis patients in a teaching hospital affiliated to Iran University of Medical Sciences and Health Services. Data were analyzed by SPSS-14. Results: self-efficacy with therapeutic regimen was positively related to laboratory outcomes such as phosphate, nitrogen urea, and potassium (P < 0.05). However, there was no significant association between calcium and self-efficacy (P > 0.05). Also, weight gain between dialysis sessions was significantly correlated with self-efficacy (P < 0.05). Conclusion: The findings indicated that patients with greater self-efficacy with therapeutic regimen had lower levels of serum potassium, phosphate, nitrogen urea and weight gain between two session of dialysis. Based on these findings, it was suggested to nurses for planning educational programs to increase self efficacy in patient with renal failure, therby, helping the patients to enhance self care and compliance with therapeutics regimen.