محاسبه شماره منحني رواناب حوضه آبريز با استفاده از شيوه‌هاي GIS و RS (مطالعه موردي:حوضه آبريز منصورآباد بيرجند)

Estimation runoff curve number of watershed by using GIS and RS techniques (Case study: Birjand Mansourabad watershed)

استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي و سنجش از دور به‌منظور تخمين رواناب حوضه آبريز در سال‌هاي اخير افزايش يافته است. در اين تحقيق، نقشه شماره منحني رواناب با استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي و تصاوير ماهواره لندست (ETM+) براي حوضه آبريز منصورآباد بيرجند و بر اساس فاكتورهايي مانند گروه هيدرولوژي خاك، كاربري اراضي و پوشش گياهي تعيين شده است. نقشه وضعيت پوشش زمين با كمك شاخص‌هاي NDVI و VI تهيه شده و حوضه به سه كلاس مرتع خوب، نسبتاً فقير و فقير تقسيم‌بندي شد. نقشه كاربري اراضي حوضه با استفاده از داده‌هاي ماهواره لندست و نقشه گروه هيدرولوژيكي خاك به كمك نقشه‌هاي خاك، شيب، كاربري اراضي، تشكيلات زمين‌شناسي و بازديدهاي صحرايي تهيه شد. از تلفيق نقشه‌هاي تهيه شده در GIS و با استفاده از جدول SCS، نقشه شماره منحني رواناب و سپس نقشه ضريب نگهداشت سطحي حوضه تعيين شد. براي ارزيابي صحت نتايج به‌ دست آمده از داده‌هاي اندازه‌گيري بارندگي و سيلاب در حوضه مورد مطالعه استفاده شد. نتايج نشان داد كه دبي حداكثر سيلاب محاسبه شده به كمك شماره منحني تخمين زده شده و مدل HEC-HMS با دبي مشاهده‌اي تا حدود زيادي تطابق دارد و اين امر نشان‌دهنده صحت كافي محاسبه شماره منحني تخمين زده شده است. از طرفي شماره منحني به‌ دست آمده از داده‌هاي سيلاب مشاهده‌اي با شماره منحني تخمين زده شده مقايسه شد كه ميزان خطاي 57/3RMSE= و 5/0MRE= بيانگر صحت تحقيقات است.

Applications of geographic information systems (GIS) and remote sensing to estimate runoff of watersheds have increased in recent years. In this research, runoff curve number map of Birjand Mansourabad watershed was prepared by GIS data and Landsat ETM+ satellite images based on factors such as hydrologic for soil group, land use and land cover. The land cover map was determined using Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) and VI Index and was classified as three groups: good, fair and poor. The watershed land use map was produced by Landsat satellite data and hydrologic soil group map was produced using field survey, watershed soil, slope, geology and land use maps. The combination of these maps in GIS and using SCS table, runoff curve number and soil surface store Coefficient maps was obtained. Several rainfall-run off events were used to evaluate the accuracy of the result. It was found that predicted peak discharge using HEC-HMS model is similar to the observed peak discharge which indicates that the predicted result is reasonably accurate. On the other hand curve number obtained of observed flood data was compared with curve number computed by the model with error analysis of RMSE= 3.57 and MRE=0.05 showing that the obtained results are accurate.