مطالعه آزمايشگاهي رسوب‌گذاري شيميايي كربنات‌‌كلسيم روي فيلترهاي ژيوتكستايل

Column test studies of chemical precipitation of calcium carbonate on geotextile filters

گرفتگي شيميايي نيز مانند گرفتگي فيزيكي مي‌تواند كارآيي زهكش‌ها را كاهش دهد يا موجب از كار افتادن آن‌ها شود. كربنات كلسيم ماده‌اي با حلاليت كم است كه درصورت فراهم بودن شرايط، سريع رسوب مي‌كند و لايه‌اي سخت را تشكيل مي‌دهد و موجب مسدود شدن زهكش مي‌شود. با توجه به مطالعات انجام شده روي زهكش‌هاي نخيلات آبادان، كربنات كلسيم تركيب شيميايي غالب رسوب يافته در بافت پوشش‌هاي زهكشي بود. براي بررسي رسوب‌گذاري كربنات كلسيم، مطالعه‌اي آزمايشگاهي در ارتباط با رسوب‌گذاري شيميايي اين ماده روي فيلترهاي ژيوتكستايل در ستون‌هاي آزمايشگاهي انجام شد. در بررسي‌هاي به عمل آمده سه نوع فيلتر ژيوتكستايل مورد آزمايش قرار گرفت. نتايج اين تحقيق، نشان داد كه در صورت فراهم بودن شرايط، رسوب كربنات كلسيم موجب كاهش آبگذري سيستم مي شود. بررسي فيلتر‌هاي ژيوتكستايل نشان داد كه در محل روزنه‌هاي خروجي، يعني ناحيه‌اي كه شرايط هوازي- غير‌هوازي وجود دارد، بيشتر از ساير نقاط رسوبات جمع مي‌شوند. تجمع رسوبات روي فيلترهاي ژيوتكستايل به‌ صورت لايه‌اي اطراف الياف را مي‌گيرد و ضخامت اين لايه طي زمان افزايش مي‌يابد. رسوب‌گذاري شيميايي طي آزمايش، هدايت هيدروليكي سيستم را به‌ طور متوسط 30 درصد كاهش داد. نتايج زمان گرفتگي نشان مي‌دهد كه با توجه به شرايط آزمايشگاهي، براي دو نوع ژيوتكستايل بافته، در مدت 4 و 6 سال دچار گرفتگي كامل خواهند شد.

Chemical clogging can reduce geotextile permeability and obstruct drainage system. Calcium carbonate is a substance of low solubility which precipitates rapidly and forms the hard pan layer which results in clogging the drain envelope. The study was done on drain envelope in Abadan palm grove showed calcium carbonate was the main precipitated chemical in drain envelops. Laboratory column filter tests were conducted to simulate calcium carbonate precipitation on geotextile. Experiments performed with three types of geotextile including woven and nonwoven types. The result show that carbonate calcium precipitation decrease the ability to percolate water through the geotextile. Calcium carbonate precipitation was collected at an aerated/non-aerated interface in the filters and surrounded the fibers as a layer. Chemical precipitation in geotextile cover surrounds the fibers and increase thickness with time. Hydraulic conductivity was decreased about 30 percent by chemical precipitation. Results also show that according to laboratory conditions, clogging time for two kind of nonwoven geotextile is 4 and 6 years.