چكيده فارسي :
شيراز از ديرباز يكي كانون‌هاي مهم شهري جنوب ايران و نيز از مراكزي بود كه وجوه توليد كشاورزي، پيشه‌وري و دامداري را با توجه به رونق سه شيوه معيشت دامداري (شبانكارگان)، روستايي (روستاهاي جلگه‌هاي كربال، استخر و دشت مرغاب و...)، و به ويژه شهري (شيراز و از آن ميان كازرون) داشته است. در واقع بازار شيراز محل تجمع مواد خام و فراورده‌هاي حاصل از وجوه متنوع توليد در شهرهاي دور و نزديك بوده است كه از آن جمله است مرواريد خليج فارس، پشم و كُرك از نواحي شبانكاره و كرمان و... . از سوي ديگر موقعيت جغرافيايي شيراز بر سر راه خليج فارس به اصفهان و ري (محل اتصال جاده ابريشم و راه‌هاي دريايي خليج فارس و اقيانوس هند)، روند مهاجرت پيشه‌وران و مردم شهرهاي همسايه به شيراز و تخريب كانون‌هاي شهري همسايه‌اي چون اصفهان در آغاز عهد مغول، موجب رونق بازار شيراز شد. اوج‌گيري طريقت‌هاي صوفيانه‌اي چون پيروان ابن‌خفيف شيرازي، شيخ كبير و شيخ ابواسحاق كازروني نيز در تقويت همبستگي اجتماعي اصناف و انسجام صنفي بازار شيراز اهميت داشت. مقاله حاضر مي‌كوشد تا به اين پرسش پاسخ گويد كه اصناف و صنايع بازار شيراز در قرون 7 و 8 قمري چه اوضاع و چه نوع توليداتي داشته است؟ فرضيه بر آن است كه برخلاف نظر برخي مورخان اقتصادي كه معتقد به غلبه صدور مواد خام در اقلام صادراتي ايران سده‌هاي مذكور هستند، به نظر مي‌رسد كه درصد قابل توجهي از كالاهاي توليدي بازار شيراز حاصل فرايند كار صناعي و نه تنها توليد مواد خام بوده است.
چكيده لاتين :
From the early times, Shiraz was one of the main cities in the south of Iran and had all the three producing manners (cultivation, ranching and crafting) and so had three life styles such as: nomadic life; peasant life around the Karbal, Estakhr, and Dashte Marghab (ancient Pasargad) fertile plains; and urbanism (in Shiraz and Kazerun). Actually, the bazaar of Shiraz was a jetty for raw mineral materials or corps from neighboring cities; for instance, pearls from the Persian Gulf, wool and fluff from Shabankare and Kerman. The geographical location of Shiraz along the road from the Persian Gulf to Isfahan, Yazd and Rey had a principal role in connecting the Silk Road with the Spices Route. The process of coercive exodus of craftsmen and peasant immigrants, during the Mongol period, to Shiraz as a safer spot and also the ruination of some neighboring cities like Isfahan during the early Mongol invasion juiced up the Bazaar of Shiraz. The flourishing of Sufi orders, such as Murshediyyah and Suhrevardiyyah, strengthened the social cohesion between Guilds in this bazaar. The main question of this essay is this: Which kinds of products were made by the guilds and artificers in the Bazaar of Shiraz During 13-14 centuries and how? Hypothesis is that, despite some economic historians’ belief in the majority of raw material exportation during that centurial, there are some traces that indicate there was a noteworthy percent of manufactured merchandise among Iranian exported goods which were made in the bazaar of Shiraz in addition to some raw materials.
Keywords: the bazaar of Shiraz, guilds, artifacts and handicrafts, Sufism, Salghorids, Al-e Inju, Al-e Mozaffar rulers.
