نظريه اماره بودن استصحاب و آثار فقهي و اصولي آن

يكي از كاربردي‌ترين دليل‌ها در علم اصول و فقه و همچنين حقوق، استصحاب است. استصحاب حكم به بقاي آن چيزي است كه در گذشته بوده است. بعد از وحيد بهبهاني، غالب اصولي‌ها معتقدند كه استصحاب اصل عملي است، اما پژوهش بيشتردر ادله اعتبار استصحاب، بيان‌گر صحت نظريه اماره بودن استصحاب است. عقل، سيره عقلا و روايات، همگي بر لحاظ جنبه كاشفيت در اعتبار استصحاب دلالت دارند. نبود گرايشهاي تعبدي در روشهاي عقلا، اماريت استصحاب در ديدگاه فقهاي متقدم بر وحيد بهبهاني و لزوم ديدگاههاي واقع‌گرايانه در فقه، همگي مويد اين نظريه هستند. حجيت آثار شرعي مترتب بر لوازم عقلي و عادي مستصحب و همچنين صلاحيت جانشيني استصحاب به جاي علم، از آثار مهم اماره بودن استصحاب است.

One of the most functional reasons in the methodology of Islamic principles and jurisprudence as well as law is istishab (presumption of continuity). Istishab is judgment on the continuity of what has existed in the past. Most of the legal theoreticians, after Wahid Bihbahani, believe that istishab is a practical principle; however, further research into the evidences for the validity of istishab indicate the verity of the theory of istishab as being amara (indication leading to speculative evidence). Intellect, the attitude of the intellectuals, and traditions all denote the inclusion of the initiality (kashifiyyat) aspect in the validity of istishab. Lack of devotional tendencies in the methods of the intellectuals, the istishab as being amara in the viewpoints of the jurists preceding Wahid Bihbahani, and the necessity of realistic viewpoints in jurisprudence, all confirm this theory. The validity of legal outcomes resulting from the intellectual and normal requirements of mustashab (i.e. the object of istishab) as well as the advisability of substituting istishab with knowledge is among the most important outcomes of (the theory of) istishab as being amara. Keywords: istishab, practical principle, amara, the attitude of the intellectuals, establishing (muthbit) principle.