تاملي فقهي – حقوقي بر ماده 575 قانون مدني

هرچند به طور اصولي بايد سود و زيان ناشي از شركت، در روابط خصوصي شركا به نسبت سهم افراد در نظر گرفته شود، ولي با توجه به ضرورتهاي موجود و نياز به جلب مشاركت حداكثري، پيش‌بيني شرط تعلق سود بيشتر يا معافيت از تمام يا قسمتي از زيان در قراردادهاي شركت، امري متداول است. در حالي كه ظاهر ماده 575 قانوني مدني پذيرش تمام اين شروط را برنمي‌تابد، بلكه مفهوم مخالف آن، بر بطلان شرط زيادت سود بدون عمل اضافه و شرط زيان بيشتر براي برخي از شركا دلالت دارد. به همين جهت، ضروري است براي شناخت بهتر ماده 575، مباني استدلالي آن بازخواني‌شده و مورد نقد و بررسي قرار گيرد. در همين راستا، با بررسي ابعاد مختلف فقهي و حقوقي موضوع مورد نظر و تدقيق در مباني ارايه شده توسط فقيهان و حقوقدانان، مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه مانعي براي پذيرش شروط مذكور وجود نداشته و شايسته است قانون‌گذار با اصلاح ماده 575 قانون مدني، امكان پيش‌بيني شرط زيادت سود بدون مقابله آن با عمل و امكان اشتراط زيادت زيان را فراهم آورد.

Although in principle the benefit and loss resulted from partnership is to be taken into consideration in private relationships proportionate to the parties’ shares, prediction of stipulating more benefit or exempting all or part of the loss in the company’s contracts, with respect to the existing necessities and the need for maximum participation, is a common practice. Whereas, the article 575 of the civil law apparently does not approve all these stipulations; rather, on the contrary, it signifies the invalidity of the condition of surplus benefit without extra action and the condition of greater loss for some of the partners. That is why it is necessary to reappraise and critically review the discursive principles of article 575 in order to better understand it. In this respect, through studying various legal and judicial dimensions of the issue in question and close examination of the principles presented by the jurists and legal experts, it can be concluded that there has been no barrier for approving the above-mentioned stipulations and that it behooves the legislator to provide for the possibility of predicting the stipulation of more benefit without its conflict with action and the possibility of stipulating greater loss.