واكاوي برخي «شروط اختصاصي شهادت بر زنا (اشتراط اتصال شهادات و اشتراط رويت به نحو مخصوص)

داب شارع مقدس مبني بر احتياط در « فروج و دما » موضوعي است كه بر هيچ فقه پژوهي مخفي نيست. اين ذايقه موجب شده است تا در مواردي مثل «شهادت بر زنا» ، شارع مقدس علاوه بر «شروط عمومي معتبر در بينات» نظير عدالت، تعدد و صدق شهود ،اقدام به وضع «شروط اختصاصي» نمايد.مواردي مثل «اشتراط اجتماع شهود» ، «اشتراط اتصال شهادات» و يا «اشتراط رويت به نحو مخصوص» از آن جمله اند. اما نكته اساسي در اين مسيله اين است كه مشهور فقيهان در مواجه با ادله اين شروط كه عمده آن اخبار وارده در باب هستند، مستند به ظاهر روايات فتوا داده اند و بعضا از توجه به حكمت وضع غفلت نموده اند به گونه اي كه التزام به اين فتاوي، گاه توالي فاسدي به دنبال دارد و بعضا با حكمت اوليه وضع اين شروط كه همان «احتياط در فروج و دما » است مخالف است. مقاله حاضر دو شرط «لزوم اتصال شهادات» و «اشتراط رويت به نحو مخصوص» در شهادت بر زنا را بررسي نموده است. مشهور فقها در باب شرط نخست، اتصال را بر اتصال فيزيكي آن حمل كرده اند ويا ذيل شرط دوم به استناد برخي قيود مذكور در اخبار مانند «كالميل في المكحله» يا «كالرشا في البير» قايل به موضوعيت اين قيود در شهادات شده اند و رويت فاقد حالت مذكور را در شهادت كافي ندانسته اند. نويسنده نظر مشهور را ذيل شرط اول خلاف احتياط و قبول آن در شرط دوم را موجب تعطيلي باب حدود مي داند. وي با توجيه روايات ناظر به اشتراط اتصال شهادات، برخلاف مشهور آن را بر اتصال عرفيش بار مي كند و نيز قيود مذكور در بعض اخبار را بر رويت مقدمات ملازم حاكي از زنا حمل مي نمايد.اين دو حمل بدون آنكه موجب دست كشيدن از روايات بشود هم با اصل احتياط در فروج و دما سازگار است و هم تعطيلي باب حدود را لازم نمي آيد.

The Holy Lawmaker’s predilection concerning “private parts (furuj) and blood (dima’)” is a subject clearly obvious to any jurisprudence researcher. This predilection has prompted the Holy Lawmaker to proceed to devise “special preconditions” besides “general preconditions of validity in oral testimonies” such as justice, multiplicity, and honesty of the witnesses in such instances as “testimony about adultery.” Included among them are instances like “stipulating agreement of witnesses”, “stipulating connection of testimonies”, or “stipulating vision in a specific way.” However, the basic point in this issue is that the renowned majority of jurists, in dealing with the evidences of these preconditions that mainly include the traditions related about the subject, have given legal judgments (fatwas) according to the apparent meaning of the traditions. Furthermore, some of them have neglected the hikma (true reason) for devising these preconditions so that commitment to these legal judgments sometimes entail corrupt consequences, sometimes even contradicting the initial hikma of devising these preconditions, i.e. “precaution in furuj and dima’). The present article has studied the two preconditions of “necessity of connection of testimonies” and “stipulating vision in a specific way” in testimonies about adultery. The renowned majority of jurists have conceived connection (ittisal) by its physical meaning or, under the second preconditions and based on some conditions mentioned in such traditions as k’al mil fi al-mikhala (like a kohl stick in the kohl jar) or k’al risha’ fi al-bi’r (like a rope in the well), have maintained the topicality of these conditions in stipulations, regarding as insufficient the vision lacking the above-mentioned mode in testimony. The writer considers the renowned view under the first precondition as contrary to precaution and considers its acceptance in the second precondition as causing the suspension of legal punishment (hudud). With justification of the traditions concerning stipulating connection of testimonies and contrary to the renowned view, he conceives it as its conventional connections and also conceives the conditions mentioned in some traditions as the vision of concomitant preliminaries denoting adultery. Without causing abandonment of the traditions, these two predications are both compatible with the principle of caution concerning furuj and dima’ and not necessitating the suspension of legal punishment.