قصه؛ الگوي روايت تاريخي از منظر قرآن كريم

Story telling: model of narrative history applied in the Noble Quran

تاريخ يكي از دانش‌هاي بشري ا‌ست و تاريخ نويسي يكي از ابزارهاي مهم انتقال تجربيات و فهم زندگي بشر به شمار مي‌رود كه از ديرباز بسياري از افراد و متون، به ثبت و ضبط آن همت گمارده‌اند. در اين ميان، كتب اديان ابراهيمي به طور عام و قرآن‌كريم، به طور خاص از جمله متوني‌ هستند كه مفادي تاريخي را به همراه دارند. از سويي ديگر متون ديني نظير قرآن، در پي انسان سازي و بيان آمده‌اند و بيهود‌گي و زياده‌گويي در آن ها راه ندارد. قرآن كتاب زندگاني و الگوي مسلمانان است و همه‌ علوم در آن نهفته است و برداشتن پرده‌هاي ابهام از هر چيزي در لواي آن ميسر است. اين مقاله با بازخواني دقيق‌تر سوره‌ مباركه يوسف[ع)، به عنوان سوره‌اي تاريخي از قرآن، در تلاش است تا به ويژگي‌هاي الگوي روايت تاريخي از منظر قرآن كريم دست يابد. مقاله‌ي پيش رو، ابتدا با تبيين نسبت ميان روايت داستاني قرآن و روايت تاريخي مرسوم، نگاه مخاطب را به قابليت الگويابي روايت تاريخي از ميان الگوي روايت داستاني قرآن معطوف مي‌دارد. سپس با تحليل روايت داستاني سوره‌ي يوسف(ع)به مثابه‌ي الگويي براي روايت تاريخي، و دسته‌بندي نتايج به دست‌آمده، به توصيه هايي مناسب بهره‌گيري براي رسيدن به روايت مطلوب تاريخي دست مي‌يابد. روشن‌گري، داراي پيام انسان‌ساز بودن، توجه به بندگي خدا به عنوان نخ تسبيح روايت تاريخي، توجه به غيب و قدرت الهي، درنظرگرفتن نقش شيطان در تاريخ، پرداختن به شخصيت‌هاي تاريخي و ارايه‌ي الگوها، گذشتن از حواشي روايي، ارجاع مدام به سنن الهي، و روايت منزل به منزل با جانب داري حق با محوريت نقاط عطف روايت بر اساس سير توحيدي تاريخ از جمله ويژگي‌هاي روايات تاريخي قرآن كريم هستند كه در اين مقاله مورد توجه قرار دارند.