تاثير ويژگي‌هاي مورفولوژيك بذر چند گونه گياهي بر شستشوي آنها از سطح شيرواني‌هاي خاكي

Effect of the seed morphological properties of some plant species on their loss from slope surfaces

در اين پژوهش حساسيت بذر گونه‌هاي گياهي چمن (.Poa annua L)، شبدر ترشك (Oxalis curniculatum)، يونجه (Medicago sativa) و تمشك (.Rubus caesius L) نسبت به شستشو يا هدررفت از سطح شيبدار مورد مطالعه قرار گرفت. بدين منظور ابتدا جرم، سطح، حجم، چگالي، نسبت سطح به جرم، شاخص صافي و شاخص بي‌قاعدگي بذور اندازه‌گيري و محاسبه شد. 100 عدد بذر از هر گونه به طور يكسان بر روي قطعه نمونه با زاويه شيب 25، 45 و 65 درجه توزيع شده و سپس آزمايش شبيه‌سازي باران به مدت 40 دقيقه بر روي آن به اجرا در آمد. نتايج نشان داد كه بيشترين ميزان آبشويي بذر مربوط به 10 دقيقه اول شبيه‌سازي باران بود كه در آن بذر شبدر و تمشك به طور معني‌داري بيشتر از ساير گونه‌ها از سطوح با زاويه شيب 25، 45 و 65 درجه شستشو يافتند. در تمام طول مدت شبيه‌سازي، بذر شبدر ناپايداري بيشتري نسبت به بذر ساير گونه‌ها از خود نشان داد، به جز 10 دقيقه پاياني شبيه‌سازي روي سطوح شيبدار 25 و 65 درجه كه در آنها درصد آبشويي بذر تمشك به طور معني‌داري بيشتر از ساير گونه‌ها بود. به نظر مي‌رسد كه علت اين موضوع، بالاتر بودن شاخص صافي بذر تمشك ‌باشد. پايدارترين بذر متعلق به گونه چمن بود كه در هر سه زاويه شيب 25، 45 و 65 درجه كمترين ميزان هدررفت را در تمام طول مدت زمان شبيه‌سازي باران داشت. با افزايش زاويه شيب، ميزان آبشويي بذر گونه‌هاي مذكور به طور معني‌داري افزايش يافت، به طوري كه در زاويه شيب 65 درجه بيشترين ميزان آبشويي و در زاويه شيب 25 درجه كمترين ميزان آبشويي يا هدررفت مشاهده شد.

In this study the seed susceptibility of Poa annua L., Oxalis curniculatum, Medicago sativa and Rubus caesius L. species to wash or loss from slope surface was investigated. So, at first the mass, area, volume, density, surface to mass ratio, flatness index and eccentricity index of seeds was measured. 100 seeds from each species were distributed on sample plot with slope angle of 25, 45 and 65 degree and then rainfall simulation experiments were conducted on this plot during 40 minutes. Results showed that more seeds of Rubus caesius L. and Oxalis curniculatum have washed from surfaces with angles of 25, 45 and 65 degree at the first 10 minutes of rainfall simulation. During the rainfall simulation, Oxalis curniculatum seeds were more unstable than other seeds except for last 10 minutes on slope angle of 45 and 65 minutes. In this status the seed loss rate for Rubus caesius L. was more than other species. It seems that the reason of this issue be higher flatness index of Rubus caesius L. Poa annua L. was the most stable seed which had lowest loss rate during the rainfall simulation on slopes of 25, 45 and 65 degree. The seed loss rate increased with increasing slope angle. The most and least seed loss rate was occurred in slope angle of 65 and 25 degree, respectively