مطالعه ميزان توارث‌پذيري برخي از صفات رشد در نهالهاي بارانك

اين تحقيق به‌منظور تعيين تنوع ژنتيكي و تخمين وراثت‌پذيري صفات رشد نتاج يك جمعيت از ‌بارانك (Sorbus torminalis (L.). Crantz) واقع در ارتفاعات، در راشستان‌هاي بالابند انجام شد. در جنگلهاي مركزي مازندران (ساري) يك رويشگاه بارانك به‌نام اشك در محدوده ارتفاعي 2100 تا2300 متر از سطح دريا انتخاب و از 20 پايه مادري آن بذر تهيه و در نهالستان اوريملك سنگده (1550 متر ارتفاع از سطح دريا) به ‌اندازه كافي نهال توليد گرديد. نهالها در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در عرصه‌اي در مجاورت نهالستان ياد شده، كاشت گرديد. پايه‌هاي مادري (20 ژنوتيپ) به‌طور تصادفي در هر تكرار قرار گرفته و به‌ازاي هر ژنوتيپ 10 اصله نهال آن به‌طور خطي در تكرارها كاشته شد. صفات زنده‌ماني، شادابي، قطر يقه، ارتفاع و تعداد شاخه طي دو سال اندازه‌گيري گرديد. نتايج نشان داد اختلاف بين ژنوتيپ‌ها از نظر قطر يقه و ارتفاع نتاج در هر دو سال متوالي معني‌دار گرديد (p < 0.01). از نظر شادابي اختلاف بين ژنوتيپ‌ها تنها در سال اول و از نظر تعداد شاخه تفاوتها تنها در سال دوم معني‌دار شد. از نظر زنده‌ماني تفاوتها در سال اول در سطح 5 درصد و در سال دوم در سطح 1 درصد معني‌دار شد. بيشترين ميزان واريانس ژنتيكي و وراثت‌پذيري به صفت ارتفاع نتاج مربوط شد كه نشان دهنده وجود تنوع ژنتيكي قابل‌ملاحظه در ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي از لحاظ تظاهر صفت ارتفاع در زريه‌ها مي‌باشد. ضمن اينكه ارتفاع مي‌تواند صفت مناسبي براي بررسيهاي تنوع ژنتيكي و گزينش براي جمع‌آوري بذر و ارتقاي دستاورد ژنتيكي باشد.

This research was conducted to determine genetic variation and estimate heritability for one mountainous population of wild service tree (Sorbus torminalis (L.) Crantz), named Ashak (2100 to 2300 m.a.s.l) were specified on central Mazandaran forests (Farim). Seeds were collected from twenty healthy mother trees and planted in Orimalek nursery (1550 m.a.s.l). To perform the progeny test, thirty seedlings were used from each one of the mother trees and planted in a randomised complete block design with three replications at beside the Orimalek nursery of Farim Corporation Wood. Ten seedlings from each one of the mother trees were randomly allocated to each replication on a row. Establishment, vigour, collar diameter, height growth and number of branches were recorded on the progenies during the two years period of the experiment. The results indicated that different between genotypes was statically significant (p < 0.01) both in first and second year in their progeny collar diameter and height growth. Genetic variance and heritability of height growth was higher than another traits. Heritability of height for the two years were nearly constant. Based on these results according to high heritability of progenies height growth, the genetic variation was high in Ashak population and height would be regarded as more suitable characteristic for increasing the genetic gain by selection in mother trees.