آسيب‌پذيري خانوارهاي كشاورز از خشكسالي: مطالعه موردي

Drought Vulnerability of Farm Households: A Case Study

چكيده بروز تغييرات اقليمي و تاثير آن بر منابع آب ايران نظير كاهش جريانات آب سطحي و منابع آب زيرزميني، منجر به آسيب‌پذيري خانوارهاي كشاورز و ناپايداري معيشت آنان گرديده است. اما ماهيت چند بعدي و پوياي خشكسالي موجب شده است كه مطالعه آسيب‌پذيري دشوار باشد. اين در حالي است كه درك ماهيت آسيب‌پذيري، نقش مهمي در كاهش اثرات خشكسالي دارد. بنابراين، اين پژوهش با هدف تبيين آسيب‌پذيري ناشي از خشكسالي در سطح خانوارهاي كشاورز انجام پذيرفت. در اين راستا تلاش شد تا با استفاده از مطالعه چند موردي نسبت به بررسي مقايسه‌اي آسيب‌پذيري خشكسالي اقدام گردد. نمونه‌هاي مورد مطالعه‏، از طريق انجام ارزيابي مشاركتي روستا و در قالب سه گروه كمتر آسيب‌پذير و بيشتر آسيب‌پذير (منبع فقير) و بيشتر آسيب‌پذير (قبلاً برخوردار) ساكن در دو روستاي استان فارس، مورد شناسايي و مطالعه قرار گرفتند. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه نوع و ميزان آسيب‌پذيري خانوارهاي كشاورز از خشكسالي يكسان نبوده و مجموعه‌اي از عوامل وابسته و غيروابسته به خشكسالي، موجب آسيب‌پذيري خانوارها مي‌گردند. در پايان، نسبت به تدوين الگوي آسيب‌پذيري خانوارهاي بيشتر آسيب‌پذير از خشكسالي و ارايه پيشنهادهاي بهبود دهنده در زمينه كاهش اثرات و مديريت دانش خشكسالي، اقدام شده است.