مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي ريخت‌زمين‌ساخت و لرزه‌زمين‌ساخت پهنه گسلي راور، جنوب ايران مركزي

چكيده فارسي :

با توجه به توانايي ايجاد زمين‌لرزه‌هايي بزرگ توسط گسل‌هاي راستالغز د‌رون قاره‌اي كه از عناصر مهم دگرشكلي مناطق فعال قاره‌ها نيز به‌شمار مي‌آيند، تعيين هندسه و كينماتيك اين گسل‌ها به همراه شناسايي قطعات فعال و نحوه تكامل ساختاري و زمين‌ساختي آنها در طول زمان امري ضروري به نظر مي‌رسد. پهنه گسلي مورب لغز راست‌بر راور با طولي حدود 137 كيلومتر در نزديكي شهر راور و در شمال كرمان قرار دارد. در بخش‌هاي شمالي ناحيه مورد مطالعه، اين پهنه گسلي به‌موازات سامانه گسلي لكركوه قرار دارد، اما در بخش‌هاي جنوبي با سامانه‌هاي گسلي لكركوه و كوهبنان به صورت همگرا در مي‌آيد. بالاراندگي بلوك خاوري پهنه گسل راور و راندگي به سمت خاور سامانه گسلي لكركوه الگوي ساختاري گل‌وار مثبتي را در اين ناحيه ايجاد كرده است. جنبش پهنه گسلي راور باعث انحراف و جابه‌جايي تجمعي راست‌بر آبراهه‌ها به ميزان 970-940 متر دست‌كم از اوايل پلييستوسن در بخش شمالي اين پهنه گسلي شده است. با توجه به كمينه نرخ لغزشي افقي حدود 54/0 ميلي‌متر در سال براي پهنه گسلي راور، بيشينه دوره بازگشت زلزله‌هايي با بزرگاي 7/6~ Mw حدود 1400 سال خواهد بود. در بخش مياني پهنه گسلي راور، گسل‌هاي فرعي ريدل P، R و R? به خوبي توسعه يافته و گسل سبب انحراف راست‌بر رودخانه اسماعيل‌آباد به ميزان 16 متر شده است. با فرض رويداد زلزله‌هاي شاخص بر روي اين پهنه گسلي، بيشينه مقدار لغزش در هر رويداد ~ 75/0 متر است كه با كمينه جابه‌جايي آبراهه‌هاي امروزي همخواني دارد. مقدار جابه‌جايي راستالغز راست‌بر پهنه گسلي راور به سمت جنوب كاهش يافته و برعكس ميزان مولفه جا به‌جايي قايم آن افزايش مي‌يابد، به‌طوري كه نهشته‌هاي آبرفتي پلييستوسن- هولوسن اختلاف ارتفاعي حدود 10 متر را در طرفين بخش جنوبي اين پهنه گسلي نشان مي‌دهند. با توجه به روند پهنه مه‌لرزه‌اي زلزله 18/4/1911 راور (8/5~ M و VIII ~ Io) و توازي روند گسيختگي سطحي هملرزه‌اي آن (W13N) با بخش جنوبي پهنه گسلي راور، اين گسل مي‌تواند مسبب رويداد زلزله 1911 بوده باشد. افزون بر اين، گسل‌هاي فعال رانده- متقاطع دهو، دهزنان، چترود، پاسيب و داربيدخون نيز دوره بازگشت زلزله‌ها و بزرگاي آنها را در ناحيه مورد مطالعه كنترل مي‌كنند.