ويژگي‌هاي سنگ‌هاي آتشفشاني جوان در جنوب خاوري بيجار

Properties of Young Volcanic Rocks in southeast of Bijar

در شمال خاوري سنندج (جنوب بيجار) واقع در استان كردستان، و در پهنه ساختاري سنندج- سيرجان سنگ‌هاي آتشفشاني جوان رخنمون دارند. در اين منطقه سنگ‌هاي وابسته به كرتاسه، اليگوسن، ميوسن و پليوسن نيز ديده مي شوند. بررسي‌هاي صحرايي نشان مي‌دهد كه در اين منطقه، فعاليت آتشفشاني در دو مرحله صورت گرفته است. در مرحله نخست پرتاب مواد آذرآواري، سبب ايجاد مخروط آتشفشان و تشكيل دهانه شده و در مرحله بعد گدازه بيرون ريخته است. سنگ‌هاي آتشفشاني تركيبي، در محدوده تراكي آندزيت، آندزيت، آندزيت- بازالت و بازالت دارند. فقير بودن ماگما از سيليس، وجودآنالسيم و اوليوين، و نبود ارتوپيروكسن و پيژونيت از ويژگي‌هاي سنگ‌هاي منطقه است، كه گواه بر وابسته بودن اين ماگما به سري قليايي است. شواهد سنگ‌نگاري مانند وجود بيگانه‌سنگ (زينوليت) گنيسي و وجود بيگانه‌بلور كوارتز با حاشيه واكنشي در سنگ‌هاي منطقه دليل بر آلايش ماگما با پوسته است. از نظر ژيوشيميايي، تغييرات Rb، Sr، Pb و Hfنيز اين پديده را تاييد مي‌كند. با توجه به وجود توپوگرافي پست سنگ‌هاي آتشفشاني، شكستگي‌ها و گسل‌هاي امتداد‌لغز و شواهد سنگ‌شناسي، درجه كم ذوب بخشي و آلايش پوسته اي مي توان محيط زمين‌ساختي- ماگمايي كششي را براي منطقه در نظر گرفت. كشش محلي و باز شدگي در امتداد پهنه گسل‌هاي امتدادلغز راهي براي صعود ماگما به سطح زمين فراهم كرده است.