رابطه حمايت اجتماعي ادراك شده با بروز اختلال افسردگي پس از زايمان

Relationship between Perceived Social Support and Risk of Postpartum Depression Disorder

زمينه و هدف: افسردگي پس از زايمان، تاثير منفي بر عملكرد رشدي و رفتاري نوزاد، رابطه مادر ـ فرزند و نيز سلامت مادر مي‌گذارد. سبب شناسي افسردگي پس از زايمان بسيار پيچيده است. يكي از متغيرهايي كه بعنوان يك عامل خطر براي افسردگي پس از زايمان شناخته شده است، حمايت اجتماعي است. پژوهش حاضر با هدف تعيين رابطه ميان حمايت اجتماعي و مولفه‌هاي آن با بروز اختلال افسردگي پس از زايمان انجام شده است. روش بررسي: اين تحقيق، در قالب روش پيمايشي و بصورت مقطعي انجام شد. داده ها، از 140 مادر كه 5 هفته از زايمان آنها سپري شده بود و جهت دريافت مراقبت‌هاي پس از زايمان به دو مركز بهداشتي ـ درماني شهيد اكبري و شهيد مطهري شهر يزد مراجعه كرده بودند جمع‌آوري شد. ابزار گردآوري داده ها، مقياس حمايت اجتماعي ادراك شده (PSSS) و پرسشنامه افسردگي بك (BDI) بود. داده‌ها به كمك نرم‌افزار SPSS و با استفاده از روش تحليل مولفه‌هاي اصلي، همبستگي پيرسون و رگرسيون چندگانه سلسله مراتبي تحليل شدند. يافته ها: نتايج تحقيق، همبستگي منفي معناداري ميان افسردگي پس از زايمان و حمايت اجتماعي ادراك شده كلي (001/0 < p)، مولفه حمايت از سوي خانواده (001/0 < p)، حمايت از سوي ديگران مهم (001/0 < p) و حمايت از سوي دوستان (05/0 < p) را نشان داد. رگرسيون چندگانه سلسله مراتبي نيز نشان داد كه متغيرهاي اجتماعي ـ جمعيت‌شناختي سن و جنسيت نوزاد در مدل اول، 6/5 درصد و مولفه هاي حمايت اجتماعي، 6/12 درصد از واريانس افسردگي پس از زايمان را تبيين كردند. و به طور كلي متغيرهاي اجتماعي – جمعيت شناختي ( سن و جنسيت نوزاد) و حمايت اجتماعي در اين مدل 6/16 درصد از تعداد افسردگي را تبيين مي‌كنند. نتيجه گيري كلي: با توجه به نتايج اين تحقيق، فقدان يا تضعيف حمايت اجتماعي در فاز پس از زايمان مي‌تواند يك عامل خطر مهم براي افسردگي پس از زايمان تلقي گردد. بنابراين، لازم است براي پيشگيري از اثرات منفي افسردگي پس از زايمان، مداخله‌هاي اجتماعي و رفتاري به منظور آموزش و ترغيب خانواده‌ها، شبكه‌هاي خويشاوندي، ديگران مهم و دوستان در جهت ارايه حمايت اجتماعي به زنان در فاز بعد از زايمان و يا در دوره بارداري صورت گيرد.

Background & Aim: Postpartum depression (PPD) has negative effects on developmental and behavioral functions of newborn, mother-child relationship and motherʹs health. The etiology of postpartum depression is very complex. Social support is known as a risk factor for postpartum depression. Accordingly the aim of this study was to determine the relationship between social support and its components and incidence of postpartum depression. Material & Methods: It was a cross-sectional study. The sample consisted of 140 mothers at least 5 weeks after their delivery. These mothers had been referred to Shahid Akbary and Shahid Motahhari hospitals in Yazd city to receive postpartum care. Data was collected by Perceived Social Support Scale (PSSS) and Beck Depression Inventory (BDI) and analyzed by SPSS-PC using principal components analysis, zero-rank Pearson correlation and hierarchical multiple regression. Results: The results of the analysis suggest significant negative correlation between postpartum depression and total perceived social support (p < .001), family support (p < .001), significant others, support (p < .001), and friend support (p < .05). Hierarchical multiple regression analysis showed that the socio-demographic variables (Fetus age & sex) in the first model and social component in the second model explained %5.6, %12.6 of the variance of postpartum depression respectively. Conclusion: Lack or insufficiency of social support in postpartum phase can be seen as a strong risk factor for postpartum depression. To prevent negative outcomes of postpartum depressions, encouragement of families, family networks, significant others and friends to support women in their antenatal and postpartum phase is recommended.