وضعيت تغذيه با شير مادر و برخي از عوامل مرتبط با آن در استان گلستان

Breastfeeding Status and Some of its Related Factors in the Golestan Province

زمينه و هدف: شير مادر در تامين نيازهاي تغذيه اي كودك نقش بسيار مهمي دارد. اين مطالعه با هدف بررسي وضعيت تغذيه با شير مادر و برخي عوامل مرتبط با آن در كودكان زير 5 سال روستاهاي شهرستان گرگان و آق قلا به اجرا درآمده است. روش بررسي: اين مطالعه از نوع توصيفي-مقطعي و گذشته نگراست. تعداد2520 كودك 6 تا 60 ماهه (1309 پسر و 1211 دختر) به طريقه نمونه گيري چند مرحله‌اي (خوشه اي و تصادفي)از 20 روستا انتخاب شدند. تمامي نمونه ها پرسشنامه را تكميل كرده و اندازه گيري هاي تن سنجي از كودكان بعمل آمد. پرسشنامه ها از طريق مصاحبه با مادر تكميل گرديد. براي تعيين طول دوره شيردهي، كودكان بالاي 2 سال مورد بررسي قرارگرفتند. داده ها پس از جمع آوري و ذخيره سازي در كامپيوتر ،توسط نرم افزار آماري SPSS-PC آناليز شد. يافته ها: ميانگين مدت تغذيه انحصاري با شير مادر 59/5 ماه بود و 4/66% كودكان حداقل تا 6 ماهگي تغذيه انحصاري با شير مادر داشتند. اگرچه مدت تغذيه انحصاري با شير مادر در نژاد تركمن كمتر از گروه‌هاي قومي ديگر است ولي طول دوره شيردهي در اين گروه بيشتر از ديگر گروه‌ها بوده است. تغذيه انحصاري با شيرمادر حداقل به مدت 5 ماه در نژاد فارس بطور معني داري به اندازه 6/14% بيشتر از نژاد تركمن بود )001/0=(P. تغذيه انحصاري با شير مادر با افزايش سطح سواد مادر بطور معني داري افزايش مي يابد )004/0=P.( ميانگين مدت تغذيه با شير مادر 6/20 ماه بود. همچنين 3/89% كودكان تا يك سالگي و 7/74% حداقل تا 18 ماهگي تغذيه با شير مادر داشتند. طول دوره شير دهي با بعد خانوار، رتبه تولد، سن مادر و وضعيت تغذيه كودك رابطه مثبت و معني داري داشت(05/0 < P)دوره شير دهي بالاي 18 ماه در كودكان دچار كم وزني بطور معني داري بيشتر از كودكان چاق بود)023/0=(P. نتيجه گيري كلي: دو سوم كودكان مناطق روستايي شهرستان‌هاي گرگان وآق قلا تا 6 ماهگي تغذيه انحصاري با شير مادر داشتند و عوامل اجتماعي–اقتصادي در الگوي تغذيه با شير مادر موثر بوده است.

Background & aims: Mother’s milk plays an important role in infant’s health. The aim of this study was to determine the breastfeeding status and some of its related factors among children less than 5 year old, in northern countryside of Iran. Material & Methods: This descriptive cross-sectional and retrospective study was done on 2520 children aged 6-60 months (1309=males and 1211=females) chosen by cluster and random sampling from 20 of 118 villages of Golestan provience. Data was collected by questionnaire and anthropometric measurements were performed. Duration of breastfeeding was computed only for over 24 months old children. Data was analyzed using SPSS-PC (v.16). Results: The mean duration of exclusive breast-feeding was 5.59 months and 66.4% of children had exclusive breast-feeding at least for 6 months. Although exclusive breast-feeding period in Turkmen ethnic group was lower than others, breastfeeding duration in this group was higher than other ethnic groups. Five months of exclusive Breast-feeding in Fars (native) group was 14.6% more than Turkman ethnic group (P=0.001). Exclusive breast-feeding period significantly increased with maternal education level(P=0.004).The mean time of breastfeeding was 20.6 months and 89.3% and 74.7% of children breastfed at least 18 and 24 months, respectively. Duration of lactation was positively correlated with family size, birth order, maternal age and the children’s nutritional status (p < 0.05). Conclusion: Two thirds of children in Gorgan countryside enjoy exclusive breastfeeding for at least 6 months. Some socio-economic factors influence the pattern of breast feeding.